Το γεγονός ότι η ελληνική ακτοπλοΐα επί της ουσίας έχει μεταβληθεί σε ολιγοπωλιακή αγορά αναδεικνύει η ετήσια έρευνα της εταιρείας οικονομικών συμβούλων XRTC του Γιώργου Ξηραδάκη. Η έρευνα επισημαίνει έτσι ότι η αγορά ελέγχεται από δύο εταιρείες, τον όμιλο Attica και τον όμιλο της Seajets του Μάριου Ηλιόπουλου, ενώ ισχυρό μερίδιο έχει και ο όμιλος Grimaldi μέσω της θυγατρικής του Μινωικές Γραμμές .
Η μελέτη της XRTC που φέτος έχει τον γενικό τίτλο «Το πράσινο ταξίδι άρχισε», επισημαίνει πάντως το γεγονός ότι ο όμιλος Grimaldi, μέσω της εξαγοράς των δύο λιμανιών της Ηγουμενίτσας και του Ηρακλείου, γεγονός αποκτά ένα σημαντικό προβάδισμα στην πορεία της πράσινης ανάπτυξης.
Χαρακτηριστικά η έρευνα αναφέρει : «Κι ενώ είναι κατανοητό ότι μια ολιγοπωλιακή αγορά προσφέρει αύξουσες αποδόσεις κλίμακας στις επιχειρήσεις, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι μπορούν να εφαρμοστούν καταχρηστικές πρακτικές ενάντια στους καταναλωτές. Αυτό έχει αποδειχτεί σε άλλου είδους αγορές όπως αυτή της λιανικής αγοράς τροφίμων όπου καθημερινά διαπιστώνονται βασικά χαρακτηριστικά προβλήματα. Η συγχώνευση της ΑΝΕΚ δια απορρόφησης από την Attica ολοκληρώθηκε στις 4/12/2023 κατέστησε τον όμιλο Attica τον μεγαλύτερο παγκοσμίως σε μεταφορική ικανότητα επιβατών ακτοπλοΐας με δυνατότητα μεταφοράς 51.000 επιβατών» .
Η έρευνα καταγράφει αναλυτικά την εικόνα που παρουσιάζει σήμερα η Ακτοπλοΐα στην χώρα μας.
1. Τόσο ο όμιλος Attica όσο και οι Μινωικές μέσω του ομίλου Grimaldi, διαθέτοντας ισχυρή κεφαλαιακή διάρθρωση και ικανοποιητική ρευστότητα προχωρούν σε επενδυτικά προγράμματα για την ενεργειακή και περιβαλλοντική αναβάθμιση των στόλων τους.
2. Η Seajets συνεχίζει πυρετωδώς τις αγορές μεταχειρισμένων πλοίων, κυρίως ταχυπλόων, εκμεταλλευόμενος τη ζήτηση για ενδονησιωτικές μεταφορές.
3. Οι Μεσαίες εταιρείες Fast Ferries, Levante Ferries, Dodekanisos Seaways δεν έχουν πραγματοποιήσει κάποια αγοραπωλησία το προηγούμενο έτος μέχρι και τον Ιούλιο του 2024.
4. Η Golden Star των αδερφών Δημητρίου και Γιώργου Στεφάνου αγόρασε ένα ταχύπλοο Monohull, το ex «Gotlandia II», το οποίο κατασκευάστηκε στα ιταλικά ναυπηγεία της Fincantieri το 2006. Δυστυχώς οι δυνατότητες αντικατάστασης των πλοίων αυτών των εταιρειών με νέας τεχνολογίας είναι περιορισμένες, δεδομένου αφενός της περιορισμένης προσφοράς αλλά και έλλειψης ικανοποιητικών χρηματοδοτήσεων για την ακτοπλοϊκή αγορά.
Η έρευνα της XRTC διαρθρώνεται στα παρακάτω 20 κεφάλαια μέσω των οποίων ακτινογραφείται ο «χώρος»
1. Συγχώνευση με απορρόφηση της ΑΝΕΚ από την Attica. Η Τράπεζα Πειραιώς κατέχει το 87% της Attica μέσω της συγγενούς εταιρίας Blantyre Capital
2. Αύξηση μεταφορικού έργου στο σύνολο της αγοράς
3. Η μεγάλη αύξηση της τουριστικής κίνησης δεν αντικατοπτρίζεται στην ακτοπλοϊκή κίνηση
4. Σημαντική αύξηση EBITDA και Καθαρών Αποτελεσμάτων των Μεγάλων Εταιριών εξαιτίας της μείωσης του κόστους καυσίμων
5. Μεγάλο μέρος της μείωσης των εξόδων εκμετάλλευσης εξανεμίστηκε εξαιτίας της αύξησης του κόστος των ανταλλακτικών και των αμοιβών πληρωμάτων
6. Μείωση τραπεζικού δανεισμού των Μεγάλων Εταιριών κυρίως εξαιτίας της διαγραφής τραπεζικού χρέους της ΑΝΕΚ προς την τράπεζα Πειραιώς
7. Η ανανέωση του Ακτοπλοϊκού στόλου είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο κλάδος άμεσα
8. Οι Attica και οι Μινωικές έχουν προχωρήσει στο σχεδιασμό κατασκευής νέων πλοίων και βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των μεταχειρισμένων πλοίων με γνώμονα τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη διαχείριση κοινωνικών, περιβαλλοντικών και θεμάτων διακυβέρνησης (Environmental, Social, Governance Issues – ESG).
9. Η Seajets συνεχίζει τις αγορές μεταχειρισμένων πλοίων και ίδρυσε την εταιρεία κρουαζιέρας Neonyx Cruises. Ο ιδιοκτήτης της κ. Μάριος Ηλιόπουλος αποτελεί τον μεγαλύτερο ιδιώτη επενδυτή στην Ελληνική Ακτοπλοϊκή αγορά και κυρίως στα ταχύπλοα πλοία.
10. Δεν έχουν ακόμα επιτευχθεί οι βιώσιμες λύσεις για την αντικατάσταση των πλοίων χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών ρύπων.
11. Οι Μεσαίες εταιρείες Fast Ferries, Levante Ferries, Dodekanisos Seaways δεν έχουν πραγματοποιήσει κάποια αγοραπωλησία το προηγούμενο έτος μέχρι και τον Ιούλιο του 2024. Μόνο η Golden Star αγόρασε ένα μεταχειρισμένο πλοίο συνεχίζοντας το επενδυτικό ενδιαφέρον.
12. Οι 24 Μικρές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο κυρίως σε άγονες και ενδονησιωτικές γραμμές δεν μπορούν να αντλήσουν χρηματοδότηση εξαιτίας των περιορισμένων ιδίων κεφαλαίων και της έλλειψης εταιρικής διαφάνειας.
13. Συνεχίζεται η απροθυμία των Εμπορικών τραπεζών αλλά και η αδυναμία των Αναπτυξιακών τραπεζών να στηρίξουν την Ελληνική Ακτοπλοΐα
14. Αύξηση τιμών εισιτηρίων ειδικά στις ενδονησιωτικές μεταφορές
15. Το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κατοχυρώνει διαγωνισμούς για επιδοτούμενες άγονες γραμμές σε εταιρίες χωρίς να ελέγχει τα οικονομικά τους στοιχεία, λόγω περιορισμένου ενδιαφέροντος.
16. Το νέο ξεκίνημα της εθνικής ναυπηγικής βιομηχανίας χρειάζεται υποστήριξη από το Ελληνικό κράτος αμβλύνοντας τα γραφειοκρατικά προβλήματα και αναπτύσσοντας χρηματοδοτικά εργαλεία της ΕΕ και των Αναπτυξιακών τραπεζών με σκοπό την επιτάχυνση των κατασκευών πλοίων και πλωτών μέσων.
17. Ίδρυση του Συνδέσμου Εφοπλιστών Ταχυπλόων και Κρουαζιέρας (Σ.Ε.ΤΑ.Κ.) δημιουργεί μιας νέας μορφής πολυφωνίας στην αγορά.
18. Τα υδροπλάνα ξεκίνησαν δειλά-δειλά τα πρώτα ταξίδια προσπαθώντας να ξεπεράσουν τα τελευταία γραφειοκρατικά εμπόδια. Δεν αποτελούν ακόμα αξιόπιστη εναλλακτική λύση σε οποιοδήποτε προορισμό.
19. Οι ακτοπλοϊκές μεταφορές, παρά τη σπουδαιότητά τους δεν εντάσσονται στους στόχους του Εθνικού Ταμείου Ανάκαμψης.
20. Η κυβέρνηση και το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής επιχειρούν να εξασφαλίσουν τις μέγιστες δυνατές χρηματοδοτήσεις, όπως κάνουν άλλωστε και άλλες χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χρησιμοποιώντας εθνικούς πόρους, το ΕΣΠΑ, το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας καθώς και άλλα εργαλεία, όπως το Ταμείο Πράσινης Μετάβασης.
