Ο ΚΟΣΜΟΣ για την “Οικονομία του Καφέ”

Για πάνω από μια δεκαετία, οι Έλληνες πολιτικοί πούλησαν τις μνημονιακές «μεταρρυθμίσεις» ως το αναγκαίο πικρό φάρμακο για τον «εκσυγχρονισμό». Νέα μελέτη από το London School of Economics (LSE), με τον εύστοχο τίτλο «Η Οικονομία του Καφέ», επιβεβαιώνει ότι όλο αυτό ήταν μια συνταγή αποτυχίας που οδήγησε όχι σε ανάπτυξη, αλλά σε επικίνδυνη «απο-ανάπτυξη» και δομική οπισθοδρόμηση.

Η Ελλάδα παγιδεύτηκε σε ένα μοντέλο χαμηλής παραγωγικότητας και φθηνής εργασίας, που στηρίζεται δυσανάλογα στον τομέα των Καταλυμάτων και Εστίασης – Accommodation and Food Service Activities (AFSA). Η πανταχού παρούσα καφετέρια είναι το ορατό σύμπτωμα μιας βαθιάς ασθένειας:

• Η παραγωγικότητα της εργασίας παραμένει 16% κάτω από το 2009.

• Οι πραγματικοί μισθοί στον τομέα AFSA συντρίφτηκαν κατά σχεδόν 60%.

• Χιλιάδες μορφωμένοι πτυχιούχοι αναγκάζονται να εργαστούν σε θέσεις χαμηλών δεξιοτήτων (skills mismatch).

Η μελέτη αποδεικνύει ότι οι μεταρρυθμίσεις απέτυχαν γιατί η λιτότητα δολοφόνησε την εγχώρια ζήτηση, ενώ οι εξευτελιστικά φθηνοί μισθοί σκότωσαν το κίνητρο για καινοτομία και επενδύσεις.

Ο ΚΟΣΜΟΣ θεωρεί τη μελέτη του LSE ως την ισχυρότερη επιστημονική δικαιολόγηση του προγράμματός του. Η «οικονομία του καφέ» δεν είναι πεπρωμένο. Είναι το προβλέψιμο αποτέλεσμα ενός άδικου και ρυπογόνου μοντέλου που καταστρέφει το κοινωνικό και φυσικό κεφάλαιο της χώρας (υπερ-τουρισμός, Airbnb, περιβαλλοντική καταστροφή).

Το σχέδιο του ΚΟΣΜΟΥ αντιμετωπίζει κατά μέτωπο τις δύο αιτίες της αποτυχίας που εντόπισε η μελέτη: την έλλειψη ζήτησης και το φθηνό εργατικό δυναμικό.

Η Ελλάδα χρειάζεται ένα μαζικό, θετικό σοκ ζήτησης που θα δημιουργηθεί από στρατηγικές επενδύσεις στις δικές της ανάγκες. Αυτός είναι ο πυρήνας της Εθνικής Πράσινης Συμφωνίας του ΚΟΣΜΟΥ:

• Ενεργειακή Αναβάθμιση: Μαζικό επενδυτικό σχέδιο για την ενεργειακή αναβάθμιση 250.000 κατοικιών ετησίως. Αυτό δημιουργεί χιλιάδες ποιοτικές θέσεις εργασίας στον κατασκευαστικό κλάδο και καταπολεμά την ενεργειακή φτώχεια.

• Ενεργειακή Κυριαρχία: Επένδυση για να προέλθει πάνω από 80% της ενέργειάς στην χώρα από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), καθιστώντας την ενέργεια φθηνή.

• Βιώσιμες Υποδομές: Αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου για μείωση του κόστους μεταφορών και των ρύπων.

Ο ΚΟΣΜΟΣ δεσμεύεται να σταματήσει η χώρα να ανταγωνίζεται με όρους φθηνής εργασίας. Αυτό είναι η προϋπόθεση για την παραγωγικότητα (όπως αποδεικνύει η μελέτη του LSE):

• Αύξηση Μισθού: Πλήρης αποκατάσταση της διαπραγματευτικής δύναμης των εργαζομένων, με αύξηση του κατώτατου μισθού σε επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης.

• Συλλογικές Συμβάσεις: Επαναφορά της ισχύος των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων.

• Δημιουργία Ποιοτικών Θέσεων: Στόχος η δημιουργία 150.000 νέων, ποιοτικών θέσεων εργασίας στην πράσινη και την ψηφιακή οικονομία, λύνοντας το πρόβλημα της «αναντιστοιχίας δεξιοτήτων» και δίνοντας κίνητρο στους νέους να μείνουν.

Το σχέδιο του ΚΟΣΜΟΥ θα χρηματοδοτηθεί με έναν σαφή, τετραπλό μηχανισμό:

1. Πόροι ΕΕ: Μεγιστοποίηση και στρατηγική κατεύθυνση των πόρων (Ταμείο Ανάκαμψης, Πολιτική Συνοχής) στην πράσινη μετάβαση.

2. Φορολογική Δικαιοσύνη: Δίκαιη φορολογική μεταρρύθμιση και αποτελεσματική πάταξη της φοροδιαφυγής.

3. Ανακατεύθυνση Επιδοτήσεων: Κατάργηση των επιβλαβών επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα και ανακατεύθυνσή τους στην πράσινη καινοτομία.

4. Κινητοποίηση Κεφαλαίων: Χρησιμοποίηση εργαλείων όπως τα Πράσινα Κρατικά Ομόλογα για ιδιωτικές και κοινωνικές επενδύσεις.

Η μελέτη του LSE δεν είναι απλώς μια καταγραφή της αποτυχίας· είναι ένας καθρέφτης που αποκαλύπτει τη ρίζα της ελληνικής στασιμότητας: την «Οικονομία του Φραπέ», ένα μοντέλο που ευδοκιμεί στη φθηνή εργασία και στην απουσία καινοτομίας.

Το πολιτικό σύστημα που εφάρμοσε τα μνημόνια βλέπει σε αυτό το αποτέλεσμα ένα αναπόφευκτο «πεπρωμένο». Αντίθετα, η ανάλυση του ΚΟΣΜΟΥ αποδεικνύει ότι αυτό το μοντέλο είναι πολιτικά επιλεγμένο και οικονομικά ανήθικο.

1. Διασώζουμε τη χώρα από τη μακροπρόθεσμη ισορροπία της στασιμότητας, η οποία κανιβαλίζει το φυσικό και κοινωνικό μας κεφάλαιο μέσω του υπερ-τουρισμού.

2. Ανατρέπουμε την αποτυχία με το σχέδιο του ΚΟΣΜΟΥ για την Εθνική Πράσινη Συμφωνία, το οποίο αντιστρέφει τις αιτίες της κατάρρευσης: δημιουργεί ζήτηση μέσω στρατηγικών επενδύσεων (ενεργειακή αναβάθμιση) και αναγκάζει την καινοτομία μέσω της αποκατάστασης των μισθών.

Ο αγώνας για την πράσινη μετάβαση δεν είναι ουτοπία, αλλά ο μόνος ρεαλιστικός δρόμος για τη διάσωση της ελληνικής οικονομίας, τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας και την αποκατάσταση της αξιοπρέπειας των Ελλήνων εργαζομένων. Το μέλλον δεν είναι η καφετέρια, αλλά η πράσινη ανάπτυξη.

Η επιλογή είναι ξεκάθαρη: Είτε η Ελλάδα θα παραμείνει μια χώρα χαμηλών μισθών, εξαρτημένη από τον υπερ-τουρισμό, είτε θα γίνει μια σύγχρονη, πράσινη οικονομία υψηλών μισθών και υψηλής ποιότητας ζωής. Ο ΚΟΣΜΟΣ προσφέρει τον μόνο ρεαλιστικό δρόμο προς τη δεύτερη επιλογή.