του Χρήστου Λαμπρίδη*
Αισθάνομαι την ανάγκη να σας στείλω αυτή την επιστολή καθώς, πολλοί και πολλές από εσάς, από διαφορετικές θέσεις, ήρθαμε και ήρθατε αντιμέτωποι με την υπόθεση της ιδιωτικοποίησης των λιμανιών της χώρας. Ο καθένας και η καθεμία, από το δικό του μετερίζι, γνωρίζοντας τις αρνητικές επιπτώσεις της πώλησης του πλειοψηφικού πακέτου των μετοχών των Οργανισμών Λιμένα έδωσε μάχες είτε να τις αποτρέψει είτε, αφού δεν μπόρεσε / μπορέσαμε να τις αποτρέψουμε, να περιορίσουν τις επιπτώσεις τους.
Με την επικράτηση της Νέας Δημοκρατίας, την αναθεώρηση των συμβάσεων παραχώρησης σε ΟΛΠ και ΟΛΘ, την κατάργηση της ΔΑΛ, την αποδυνάμωση της ΡΑΛ και με την ιδιωτικοποίηση των περιφερειακών λιμανιών να υλοποιείται ή να βρίσκετε σε εξέλιξη, το μέλλον της λιμενικής βιομηχανίας στη χώρα είναι δυσοίωνο. Με αυτά τα δεδομένα, πιστεύω ότι όλοι εκείνοι και εκείνες που σε πολιτικό, επιστημονικό, επαγγελματικό και συνδικαλιστικό επίπεδο αντιτάχθηκαν σε αυτές τις εξελίξεις μπορούν να σκεφτούν, να σχεδιάσουν και να συνεργαστούν, αν είναι δυνατό από κοινού, σε όλα τα επίπεδα προκειμένου να προετοιμαστεί ένα σχέδιο περιορισμού των αρνητικών επιπτώσεων και εν τέλει αξιοποίησης των λιμανιών προς όφελος της οικονομίας και της κοινωνίας.
Ωστόσο για να υπάρξει αυτή η προοπτική απαιτεί γνώση της πραγματικότητας καθώς και όπου είναι δυνατό, μια σχέση εμπιστοσύνης, ώστε η προσπάθεια να είναι κοινή. Η διάδοση πληροφοριών για το παρελθόν που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα μπορεί να εξυπηρετούν πρόσκαιρες κομματικές και συνδικαλιστικές σκοπιμότητες αλλά σίγουρα δεν εξυπηρετούν την αλήθεια. Έχω λοιπόν διαπιστώσει από συσκέψεις με παραγωγικούς φορείς του Πειραιά, από επαφές με εκπροσώπους συνδικαλιστικών φορέων και με μεμονωμένους εργαζόμενους καθώς και στο δημόσιο λόγο ότι διακινούνται και αναπαράγονται φήμες σε σχέση με την ιδιωτικοποίηση των λιμανιών του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Ορισμένες από αυτές είναι οι ακόλουθες:
1. Η κυβέρνηση Σαμαρά Βενιζέλου (ΝΔ – ΠΑΣΟΚ) ποτέ δεν έθεσε θέμα ούτε εκκίνησε διαδικασίες για την ιδιωτικοποίηση των λιμανιών του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης καθώς και των περιφερειακών λιμανιών
2. Η κυβέρνηση Σαμαρά Βενιζέλου (ΝΔ – ΠΑΣΟΚ) ξεκίνησε την ιδιωτικοποίηση των λιμανιών του Πειραιά αλλά ποτέ δεν πρότεινε, ούτε δεσμεύτηκε, για την ιδιωτικοποίηση του λιμανιού της Θεσσαλονίκης
3. Η κυβέρνηση Σαμαρά Βενιζέλου (ΝΔ – ΠΑΣΟΚ) δεν δεσμεύτηκε ποτέ για την πώληση του πλειοψηφικού πακέτου των μετοχών του ΟΛΠ αλλά μόνο για την παραχώρηση του 49% των μετοχών του σε ιδιώτες
4. Το ΠΑΣΟΚ ήταν ανέκαθεν υπέρ της υιοθέτησης των υποαπαραχωρήσεων, στις οποίες ήταν αντίθετη η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ
5. Η Τρόικα έδωσε τη δυνατότητα στις ελληνικές κυβερνήσεις να προχωρήσουν στην επιλογή των υποαπαραχωρήσεων αλλά η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε την ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ και του ΟΛΘ.
Για να δούμε λοιπόν ποια είναι η αλήθεια για όλα τα παραπάνω, κυρίως στη βάση δημοσιευμένων κειμένων αλλά και μη δημοσιευμένων που προέρχονταν από τους θεσμούς και το ΤΑΙΠΕΔ και τα οποία επισυνάπτονται.
Η κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου (ΝΔ – ΠΑΣΟΚ) όχι μόνο δεσμεύτηκε για την πώληση του πλειοψηφικού πακέτου των μετοχών των ΟΛΠ και ΟΛΘ και μάλιστα του 67% αλλά εκκίνησε και τις σχετικές διαδικασίες. Επίσης δεσμεύτηκε και για την πώληση των 10 περιφερειακών λιμανιών για τις οποίες το ΤΑΙΠΕΔ προετοίμαζε τις σχετικές διαδικασίες.
Ειδικότερα:
1. Στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αξιοποίησης (Asset Development Plan) του ΤΑΙΠΕΔ του Ιουνίου του 2014 (Κυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ/ επισυνάπτεται), που περιέχει τα συμφωνηθέντα με την Τρόικα για την αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων του ΤΑΙΠΕΔ και το οποίο εγκρίθηκε από το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής το 2014, αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι:
α) Η πώληση των ΟΛΠ και ΟΛΘ ήταν στο στάδιο της διαγωνιστικής διαδικασίας (status report σελ. 8 ) ενώ στις επόμενες σελίδες (sixteen privatization in progress σελ. 9 και 10) αναφέρεται ότι η πώληση τους αφορά στο 67% του μετοχικού τους κεφαλαίου
β) Τα περιφερειακά λιμάνια βρίσκονταν στο στάδιο της προετοιμασίας για την πώληση τους (status report σελ. 8 )
2. Στο ίδιο καθεστώς, δηλαδή της διαγωνιστικής διαδικασίας για την πώληση του 67% των μετοχών των ΟΛΠ και ΟΛΘ και της προετοιμασίας για την πώληση των περιφερειακών λιμανιών βρισκόμασταν και τον Δεκέμβριο του 2014 (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αξιοποίησης (Asset Development Plan) του ΤΑΙΠΕΔ του Δεκεμβρίου του 2014 επί κυβερνήσεως ΝΔ – ΠΑΣΟΚ
3. Στις 5 Μαρτίου του 2014 και επί κυβερνήσεως ΝΔ – ΠΑΣΟΚ, το ΤΑΙΠΕΔ εξέδωσε δημόσια πρόσκληση ενδιαφέροντος για την πώληση του 67% του μετοχικού κεφαλαίου του ΟΛΠ
4. Στις 14 Απριλίου 2014 και επί κυβερνήσεως ΝΔ – ΠΑΣΟΚ , το ΤΑΙΠΕΔ εξέδωσε δημόσια πρόσκληση ενδιαφέροντος για την πώληση του 67% του μετοχικού κεφαλαίου του ΟΛΘ
Με την ανάληψη της κυβερνητικής ευθύνης από τον ΣΥΡΙΖΑ στις 27 Ιανουαρίου του 2015, η πρόθεση της νέας κυβέρνησης όπως είχε δηλωθεί από τον τότε Υπουργό Ναυτιλίας Θοδωρή Δρίτσα ήταν η μη πώληση των Οργανισμών Λιμένα και ακολούθησαν σκληρές διαπραγματεύσεις με την ΤΡΟΙΚΑ.
Επειδή παρακολούθησα στενά τη διαδικασία ως Διευθυντής του Γραφείου του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Θοδωρή Δρίτσα, σας διαβεβαιώ ότι ΟΥΔΕΠΟΤΕ προσφέρθηκε η εναλλακτική της υιοθέτησης των υποπαραχωρήσεων από την ΤΡΟΙΚΑ, της οποίας οι εκπρόσωποι επέμεναν με πολύ σκληρό τρόπο στην πώληση του πλειοψηφικού πακέτου των μετοχών των ΟΛΠ και ΟΛΘ.
Αντίθετα, το σταθερό επιχείρημα που προέβαλλε με πολύ σθεναρό τρόπο ο τότε Υπουργός Θοδωρής Δρίτσας και το επιτελείο του,: «Γιατί επιβάλλεται στη χώρα μας την ιδιωτικοποίηση των λιμανιών όταν σε όλη την Ευρώπη, τον κόσμο και στις δικές σας χώρες, επιλέγεται την πολιτική των υποπαραχωρήσεων με τη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα της λιμενικής αρχής (port authority);
Αυτό το επιχείρημα τέθηκε όχι μόνο στους εκπροσώπους των Θεσμών αλλά και σε στελέχη αρμόδιων Διευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καθώς και σε πρέσβεις χωρών της ΕΕ και άλλων που με έναν τρόπο είχαν λόγο στην εξέλιξη των πραγμάτων. Όπως έγραψα παραπάνω, οι εκπρόσωποι των θεσμών δεν έκαναν βήμα πίσω από την επιλογή της πώλησης του πλειοψηφικού πακέτου των μετοχών.
Εάν πριν τον Ιανουάριο του 2015 που ανέλαβε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, η ΤΡΟΙΚΑ προσέφερε στην προηγούμενη κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου (ΝΔ – ΠΑΣΟΚ) τη δυνατότητα να προχωρήσουν σε υποπαραχωρήσεις αντί της πώλησης της πλειοψηφίας των μετοχών, δεν το γνωρίζω ούτε θέλω να αναπαράγω πληροφόρηση που έχω και δεν μπορώ να επιβεβαιώσω. Θέλω όμως να θυμίσω ότι η μεν Νέα Δημοκρατία, ακόμα και σήμερα, υπερασπίζεται την επιλογή της πώλησης του πλειοψηφικού πακέτου των μετοχών των Οργανισμών Λιμένα, το δε ΚΙΝΑΛ το 2015, πίεζε δημόσια την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να προχωρήσει στην ικανοποίηση των απαιτήσεων της ΤΡΟΙΚΑ για την πώληση των λιμανιών για να μη βγούμε από το ευρώ κλπ.
Τους επόμενους μήνες ακολούθησαν σκληρές διαπραγματεύσεις με την ΤΡΟΙΚΑ, μέχρι και τη συμφωνία με του Ιουλίου του 2015 με την οποία υποχρεώθηκε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, να ολοκληρώσει τις ιδιωτικοποιήσεις που είχε ξεκινήσει η κυβέρνηση Σαμαρά Βενιζέλου, δηλαδή στην περίπτωση μας του ΟΛΠ και του ΟΛΘ. Για τα περιφερειακά λιμάνια αποτράπηκαν οι ιδιωτικοποιήσεις και επελέγη η πολιτική των υποπαραχωρήσεων (Ν. 4597/2019). Επίσης στους ιδιώτες δόθηκε το 51% των μετοχών αντί του 67% για το οποίο είχε δεσμευτεί η προηγούμενη κυβέρνηση, με την υποχρέωση να υλοποιηθούν συγκεκριμένες επενδύσεις για την παράδοση του υπόλοιπου 16%. Στη συνέχεια όταν ανέλαβε η κυβέρνηση της ΝΔ και ενώ ο ΟΛΠ δεν είχε πραγματοποιήσει τις επενδύσεις τροποποιήθηκε η σύμβαση και παραδόθηκε στην COSCO το υπόλοιπο 16%.
Αυτά για την αποκατάσταση της αλήθειας. Έχει περάσει καιρός από τότε, τα πολιτικά δεδομένα είναι διαφορετικά όπως και η στάση ορισμένων κομμάτων έχει μεταβληθεί. Στη νέα πραγματικότητα, με γνώση των πραγματικών δεδομένων αλλά και των λαθών του παρελθόντος υπάρχει η ανάγκη να προχωρήσουμε σε ένα διαφορετικό σχεδιασμό για τα λιμάνια που θα διασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον και την αναπτυξιακή προοπτική τους.
*Επιστολή του πρώην Γενικού Γραμματέα Λιμένων, Χρήστου Λαμπρίδη
