Σχολιασμός και προτάσεις του «Πειραιάς για Όλους»
Συνεχίζοντας τη συζήτηση για το Σχέδιο Βιώσιμης Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) του Πειραιά και σε συνάρτηση με τις αναπλάσεις σε αρκετούς δρόμους της πόλης, ο Νίκος Μπελαβίλας, επικεφαλής της δημοτικής παράταξης «Πειραιάς για Όλους», σε ανάρτησή του στο χρονολόγιό του στο Facebook, γράφει:
Από παντού τίθεται το θέμα της στάθμευσης. Οι αναπλάσεις καλώς διευρύνουν και φυτεύουν τα απαράδεκτα πεζοδρόμια του ενός μέτρου. Σχεδιάζονται ποδηλατόδρομοι. Οργανώνονται οι διασταυρώσεις με αποκλεισμό της στάθμευσης στις γωνίες για να μπορούν να περάσουν οι πεζοί με ασφαλείς διαβάσεις. Προτείνονται πεζοδρομήσεις ή φαρδιά πεζοδρόμια μπροστά από τα σχολεία -και έτσι πρέπει. Όλα αυτά κόβουν αρκετές εκατοντάδες θέσεις στάθμευσης. Ποια είναι η απάντηση; Ας δούμε την εξίσωση των ιδιωτικών οχημάτων και των Μέσων Σταθερής Τροχιάς (ΜΣΤ) και αν αυτή μπορεί να δώσει λύση. Και ζητώ προκαταβολικά συγγνώμη για το μεγάλο κείμενο. Απευθύνεται σε όσες και όσους έχουν αντοχή να συζητήσουν σοβαρά το κορυφαίο πρόβλημα του Πειραιά. Δεν θα μπορούσε να είναι συνθηματολογικό.
Έχουμε τα πρόσφατα νούμερα της ΕΛΣΤΑΤ και της Αττικό Μετρό, των κυκλοφοριακών μελετών που έχουν γίνει το 2012 από τον Δήμο Πειραιά και τέλος τη λιμενική κίνηση του ΟΛΠ. Όταν ολοκληρωθεί η νέα κυκλοφοριακή μελέτη του Δήμου Πειραιά (και πιέζουμε να γίνει σύντομα) θα υπάρχουν ακόμη πιο ακριβή στοιχεία. Ας μην έχουμε όμως αυταπάτες. Θα μας δείξουν σίγουρα τα ίδια ή και ακόμη χειρότερα, όχι καλύτερα. Γι' αυτό ας ανησυχούμε για το κυκλοφοριακό αδιέξοδο.
Σύμφωνα με τις μετρήσεις, μέσα στην τελευταία εικοσαετία -παρά την κάμψη εξαιτίας της οικονομικής κρίσης- ο δείκτης ιδιοκτησίας ΙΧ στην Αττική εκτινάχθηκε από 500 ΙΧ στα 800 ΙΧ ανά 1.000 κατοίκους και με ένα στα τέσσερα νοικοκυριά να έχει δύο αυτοκίνητα. Στον Δήμο Πειραιά έχουμε περίπου 135.000 οχήματα κατοίκων που κυκλοφορούν και σταθμεύουν στην πόλη. Από αυτά το 78% δεν έχει εξασφαλισμένο ιδιωτικό χώρο στάθμευσης.
Με απλά μαθηματικά επομένως γύρω στα 106.000 ΙΧ σταθμεύουν στον δημόσιο χώρο. Τα υπόλοιπα σε ιδιωτικά γκαράζ. Τα πρώτα καταλαμβάνουν μία τεράστια επιφάνεια: 1.300 στρέμματα. Για να αντιληφθούμε το μέγεθος, αν τα βάζαμε να σταθμεύσουν το ένα πίσω από το άλλο κατά μήκος ενός μεγάλου άξονα χρειάζονται 580 χιλιόμετρα. Δεν θα τα χωρούσε η εθνική οδός από τον Πειραιά έως τη Θεσσαλονίκη!
Το κυκλοφοριακό «έπος» του Πειραιά δεν τελειώνει εδώ. Εκατό χιλιάδες εργαζόμενοι εισέρχονται καθημερινά στο κέντρο και στο λιμάνι, χιλιάδες φορτηγά και μικρά οχήματα διασχίζουν εγκάρσια την πόλη κατευθυνόμενα προς τον ΟΛΠ ή το Θριάσιο, έντεκα εκατομμύρια επιβάτες διακινούνται τον χρόνο και μαζί τους εκατοντάδες χιλιάδες οχήματα επιβιβάζονται ή αποβιβάζονται στα πλοία της ακτοπλοΐας.
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Πού θα βρούμε θέσεις στάθμευσης για τον στόλο των εκατοντάδων χιλιάδων αυτοκινήτων; Αν θέλουμε να καλύψουμε αυτά τα αστρονομικά μεγέθη πρέπει να κατεδαφίσουμε ολόκληρες συνοικίες για να κατασκευάσουμε πολυώροφα γκαράζ. Εν ολίγοις, με τέτοια μεγέθη λύση δεν υπάρχει όσο και αν ψάχνουμε.
Πάμε τώρα στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Οι κάτοικοι του Πειραιά υπολογίζεται ότι μετακινούνται κατά 25% με λεωφορεία, μετρό και τραμ. Άλλοι τόσοι με τα πόδια ή με ποδήλατο κλπ. Οι υπόλοιποι με ΙΧ ή ταξί. Ήδη η νέα γραμμή Μετρό προς τον Πειραιά έλκει περίπου 130.000 επιβάτες. Κάπου 50-60 χιλιάδες από αυτούς υπολογίζεται ότι μετακινούνται προς και από τους πειραιώτικους σταθμούς. Ταυτόχρονα η επιβατική κίνηση του Τραμ ανέβηκε κατά 30% τον πρώτο χρόνο λειτουργίας της επέκτασης προς το λιμάνι.
Σκεπτόμαστε εύκολα, ότι αν επεκταθούν τα ΜΣΤ θα λυθεί το πρόβλημα της στάθμευσης. Είναι λάθος, γιατί υπάρχει ένας διεθνής κανόνας ο οποίος επιβεβαιώνεται και στην Ελλάδα πολλά χρόνια. Όπου αδειάζει χώρος από ΙΧ, θα τον καταλάβουν άλλα ΙΧ οχήματα. Όταν ένα κομμάτι του πληθυσμού εγκαταλείπει το ΙΧ και επιβιβάζεται σε ένα μαζικό μέσον ή περπατάει, τότε ένα άλλο κομμάτι νοιώθει ότι μπορεί πιο εύκολα να κυκλοφορήσει και να βρει χώρο στάθμευσης... και το κάνει. Όπου κτίζεται μία λεωφόρος ταχείας κυκλοφορίας για να ανακουφιστούν οι μποτιλιαρισμένοι δρόμοι, αυτή φθάνει σύντομα στον κορεσμό. Λαμπρή απόδειξη είναι η λεωφόρος Κηφισού, για την οποία πιστεύαμε ότι μας έσωσε το 2004. Σήμερα έχει επιστρέψει στα μποτιλιαρίσματα της Μεταπολίτευσης! Αλλά και στην Αττική Οδό πλέον παρατηρείται μποτιλιάρισμα κατά τακτά διαστήματα. Αποδεικνύεται έτσι ο φαύλος κύκλος.
Επιστρέφοντας στη στάθμευση, τρεις ρεαλιστικές λύσεις που προφανώς δεν λύνουν παρά μόνο εν μέρει το πρόβλημα.
· Δύο-τρία μεγάλα περιφερειακά πάρκινγκ δίπλα σε σταθμούς Μετρό ή Τραμ. Ώστε οι εισερχόμενοι να αφήνουν το αυτοκίνητο τους και να μετακινούνται με τα ΜΣΤ ή οι κάτοικοι που δεν εξυπηρετούνται από τα ΜΣΤ (πχ. Πειραϊκή ή Ταμπούρια) να φθάνουν ως εκεί για μετεπιβίβαση. Ποια είναι αυτά τα σημεία όπου μπορούμε να κατασκευάσουμε μεγάλους χώρους στάθμευσης (ονομάζονται park and ride); Είναι μόνο το Καραϊσκάκη δίπλα στη Γραμμή 1 Μετρό και το Τραμ καθώς και η Λεύκα δίπλα στον Προαστιακό, υπό την προϋπόθεση ότι θα πυκνώσουν τα δρομολόγια του. Θα μπορούσαν να είναι και ακραίοι χώροι του λιμανιού, που σήμερα είναι νεκροί -όπως η Ε1- αν αυτοί συνδέονταν με κάποια τακτική γραμμή Τραμ ή λεωφορείου που θα οδηγούσε στο Μετρό.
· Η δεύτερη ρεαλιστική λύση είναι η ελεγχόμενη στάθμευση για κατοίκους. Η λύση στηρίζει το μοναδικό ΙΧ και όχι τα δύο ή και τρία ανά νοικοκυριό, αποτρέπει τους επισκέπτες να μπουν στις περιοχές κατοικίας, γιατί θα γνωρίζουν ότι δεν θα βρουν θέση στάθμευσης. Η μελέτη υπάρχει από το 2012 και δυστυχώς δεν εφαρμόστηκε ποτέ.
· Η τρίτη λύση, στην οποία αναφερόταν αναλυτικά το προηγούμενο σημείωμα για το ΣΒΑΚ, είναι η άμεση επέκταση Μετρό και Τραμ στον υπόλοιπο Πειραιά -στην Πειραϊκή, στη Δραπετσώνα, στο Κερατσίνι, στο Πέραμα. Όχι για να μας λύσει το πρόβλημα της στάθμευσης, αλλά για να μας λύσει το πρόβλημα της ανθρώπινης μετακίνησης στην πόλη για όλες και όλους.
Έτσι φθάνουμε σε αυτά που γνωρίζουμε πάρα πολύ καιρό, αλλά που τώρα είναι ανάγκη να τα συνειδητοποιήσουμε και να πάρουμε τις αποφάσεις.
