Ιδιαίτερη η σημασία της για την Ελλάδα λόγω της πολυνησιωτικής γεωγραφίας της χώρας
Τα κρίσιμα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ναυτιλία Μικρών Αποστάσεων, μέσω της οποίας μεταφέρεται το 80% των συνολικά διακινούμενων δια θαλάσσης εμπορευμάτων, ειδικά στη Μεσόγειο, οι προκλήσεις, τα αδιέξοδα από τη δύσκολη πρόσβαση στη χρηματοδότηση, η οικονομική ασφυξία από τις υψηλές επενδύσεις που πρέπει να γίνουν λόγω των νέων περιβαλλοντικών κανονισμών και ο κίνδυνος δημιουργίας ολιγοπωλίων με την επέκταση των οικονομικά πιο εύρωστων βορείων χωρών ήταν τα αντικείμενο συζήτησης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Πιο συγκεκριμένα, την περασμένη Τρίτη συνδιοργανώθηκε ημερίδα στις Βρυξέλλες από την Ένωση Εφοπλιστών Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων-ΕΕΝΜΑ και τον ευρωβουλευτή, Μιλτιάδη Κύρκο.
Πέραν από την ανάδειξη των προβλημάτων του κλάδου και τις συζητήσεις για εξεύρεση λύσεων, ανακοινώθηκαν για πρώτη φορά στη Κομισόν τα συμπεράσματα της έρευνας της ΕΕΝΜΑ και του Πανεπιστημίου Αιγαίου για την Ελληνική Ναυτιλία Μικρών Αποστάσεων.
Το παρών έδωσαν, μεταξύ άλλων, οι Ευρωβουλευτές, Μανώλης Κεφαλογιάννης, πρώην υπουργός Ναυτιλίας, ο Νίκος Ανδρουλάκης, ο Αναπληρωτής Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην ΕΕ, Αργύρης Μακρής, η Εθνική Εμπειρογνώμων στην ΕΕ, Νέλλη Αστερίου, στελέχη της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Ελλάδας, ο Νίκος Γιαννής από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο Γιώργος Κορκόδειλος Υπεύθυνος θεμάτων μεταφορών, η Ελεάννα Δημητρακούδη, πολιτική σύμβουλος για το περιβάλλον στην ομάδα των Σοσιαλιστών του Ευρωκοινοβουλίου, η Γλυκερία Μπίσμπα Political Advisor ECR, η Ευαγγελία Καμαριώτου ΜΕΑ, εκπρόσωποι από διεθνείς οργανισμούς που εδρεύουν στην ΕΕ και έχουν ως αντικείμενό τους τη ναυτιλία και τις μεταφορές μεταξύ των οποίων ήταν ο dr Faig Abbasov Shipping Officer Transport and Environment Network (NGO).
«Στην Ελλάδα, η Ναυτιλία Μικρών Αποστάσεων-ΝΜΑ έχει ιδιαίτερη σημασία λόγω της πολυνησιωτικής γεωγραφίας της χώρας, καθώς πάνω από το 10% του πληθυσμού ζει σε νησιωτικές περιοχές, ενώ σχεδόν το 80% των εμπορευμάτων που μεταφέρονται δια θαλάσσης είναι μέσω του στόλου της ΝΜΑ. Ωστόσο, το τοπίο των μεταφορών έχει αλλάξει σημαντικά τα τελευταία χρόνια» επεσήμανε ο πρόεδρος της ΕΕΝΜΑ, Χαράλαμπος Σημαντώνης:
«Από οικονομικής πλευράς, τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζουμε μια παρατεταμένη οικονομική κρίση, οι ναύλοι είναι χαμηλοί γεγονός που επηρεάζει τις επιδόσεις του τομέα όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη.
Από περιβαλλοντικής απόψεως, η ΝΜΑ είναι το μέσο μεταφοράς που παράγει λιγότερους ρύπους σε σύγκριση με άλλους τρόπους μεταφοράς, συμβάλλοντας στη βιωσιμότητα του ευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών.
Παρ 'όλα αυτά, αντιμετωπίζει πολλαπλές πιέσεις και προκλήσεις, καθώς ο στόλος μας πρέπει να προσαρμοστεί στους επερχόμενους νέους κανονισμούς. Όμως η μετάβαση αυτή δεν είναι τόσο ομαλή όσο αναμενόταν».
Στη συνέχεια, ο πρόεδρος της ΕΕΝΜΑ αναφέρθηκε στα προβλήματα που προκύπτουν:
«Από τη δική μας άποψη - ως πλοιοκτήτες ναυτιλίας μικρών αποστάσεων - η προστασία του περιβάλλοντος είναι σημαντική και στις προτεραιότητές μας είναι να παρέχουμε ποιοτικές και βιώσιμες υπηρεσίες στους πελάτες μας. Χαιρετίζουμε την πρόοδο που έχει επιτευχθεί τόσο σε διεθνές όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την προστασία του περιβάλλοντος.
-Ωστόσο, πρέπει να εκφράσω τις ανησυχίες μου ειδικά όσον αφορά τη διαθεσιμότητα και τη συμβατότητα των καυσίμων με περιεκτικό σε θείο έως 0,5%, έχοντας υπόψη ότι τα 228 διυλιστήρια σε όλο τον κόσμο χρειάζονται περίπου 320 δισεκατομμύρια δολάρια για να βελτιώσουν την τεχνολογία τους, ενώ υπάρχει ανησυχία για την ποιότητα των καυσίμων που παραδίδονται και την αποτελεσματικότητα των σχετικών ελέγχων.
- Ο στόλος της ΝΜΑ είναι μεγαλύτερος από τον μέσο όρο ηλικίας της ΕΕ, γεγονός που, εάν συνδυαστεί με τις νέες κανονιστικές απαιτήσεις, σημαίνει ότι η λειτουργία αυτών των πλοίων θα είναι αντιοικονομική. Για το λόγο αυτό, πολλά πλοία αναμένεται να βγουν εκτός αγοράς προκαλώντας πιθανές στρεβλώσεις σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές.
- Η κύρια πρόκληση για εμάς είναι η προσαρμογή με τα νέα όρια του θείου. Οι εναλλακτικές μας είναι είτε η χρήση καυσίμων με χαμηλή περιεκτικότητα σε θείο, ο εξοπλισμός πλοίων με συστήματα καθαρισμού του καυσίμου τα λεγόμενα scrubbers, η μετατροπή σε dual fuel-μηχανές καύσης διπλού καυσίμου ή η επένδυση σε νέες κατασκευές» και συνέχισε:
«- Βάσει έρευνας που διεξήγαμε στα μέλη μας, το 90% δήλωσε ότι δεν θα προχωρήσει σε επενδύσεις και θα συνεχίσει να λειτουργεί χρησιμοποιώντας καύσιμο 0,5% και μόνο το 10% θα επενδύσει σε scrubbers. Οι κυριότεροι λόγοι είναι η ηλικία του στόλου και η οικονομική δυνατότητα των πλοιοκτητών.
-Επιπλέον, μια άλλη ανησυχία είναι ότι σήμερα δεν υπάρχει μια ευρέως αποδεκτή τεχνολογία που μπορεί να εξασφαλίσει την αποτελεσματικότητα των υφιστάμενων συστημάτων καθαρισμού. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα στο εγγύς μέλλον αυτά τα συστήματα να αποδειχθούν ακατάλληλα.
-Δεδομένου ότι δεν θα υπάρξουν επενδύσεις σε νέα πλοία, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι ο σημερινός στόλος θα παρουσιάσει τάσεις συρρίκνωσης και ότι η μέση ηλικία των πλοίων θα αυξηθεί περαιτέρω.
- Οι συνθήκες αυτές αναμένεται να φέρουν ανισορροπία στην αγορά της ΝΜΑ στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, επηρεάζοντας το κόστος μεταφοράς των αγαθών, λόγω του υψηλότερου κόστους των καυσίμων, το οποίο πιθανόν να μετακυλιστεί στους καταναλωτές, ενώ δεν είναι απίθανο μικρότεροι «παίκτες» να βρεθούν εκτός αγοράς.
- Ένα τέτοιο σενάριο μπορεί να οδηγήσει σε ολιγοπωλιακές συνθήκες σε ορισμένες γεωγραφικές περιοχές, δεδομένου ότι γίνουν συγχωνεύσεις προκειμένου να επιτευχθεί μείωση λειτουργικού κόστους.
Αναφερόμενος στην εξεύρεση λύσεων επεσήμανε:
«Η προφανής λύση θα είναι οι επενδύσεις σε πλοία νέας τεχνολογίας, αλλά για τους μικρούς εφοπλιστές αυτό δεν μπορεί να είναι μια επιλογή, λόγω του υψηλού κόστους καθώς και την έλλειψη πρόσβασης σε ευκαιρίες χρηματοδότησης.
Κατά την άποψή μας, η Ευρώπη πρέπει να δώσει συγκεκριμένα κίνητρα για να διευκολύνει τη μετατροπή του τομέα. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω της διευκόλυνσης της πρόσβασης σε δανειακά κεφάλαια, μέσω της υποστήριξης των ευρωπαϊκών ναυπηγείων, μέσω της ανάπτυξης πρωτοβουλιών με γνώμονα τη ζήτηση για την επίτευξη αλλαγής του τρόπου μεταφοράς και την άρση των γραφειοκρατικών διαδικασιών».
Η κοσμήτωρ του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Μαρία Λεκάκου παρουσίασε τα αποτελέσματα μελέτης που πραγματοποίησε το Εργαστήριο Διοίκησης Ναυτιλιακών και Λιμενικών Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Αιγαίου για τα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά της Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας: - το 80% των συνολικά διακινούμενων εμπορευμάτων δια θαλάσσης μεταφέρονται μέσω Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων.
- Όσον αφορά στη γεωγραφική κατανομή των εμπορευματικών ροών παρατηρείται μία συγκέντρωση κυρίως στα λιμάνια της Αττικής, καθώς ο Πειραιάς, τα Μέγαρα, η Θεσσαλονίκη και η Ελευσίνα είναι τα λιμάνια που συγκεντρώνουν σχεδόν το 75% της σχετικής κίνησης.
-Υπάρχει σταδιακή αύξηση του μεγέθους των πλοίων που εξυπηρετούν τη ζήτηση των Ευρωπαϊκών και γειτονικών θαλάσσιων μεταφορών, με το μέσο μέγεθος να είναι σε χωρητικότητα μεγαλύτερο των 20.000 τόνων dw.
- Η Μαύρη Θάλασσα και η Μέση Ανατολή είναι οι βασικές περιοχές προέλευσης των φορτίων και η Ιταλία και η Τουρκία οι βασικές χώρες προορισμού.
«Είναι φανερός ο ρόλος της ΝΜΑ στο θαλάσσιο εμπόριο μεταξύ των τριών ηπείρων και άρα και τη δυναμική που μπορεί να αποκτήσει ο κλάδος» επεσήμανε η Μαρία Λεκάκου: «Είναι αναγκαία η υιοθέτηση νέων πολιτικών προσέλκυσης πλοίων στην ελληνική σημαία καθώς το ποσοστό των εγγεγραμμένων πλοίων στο ελληνικό νηολόγιο φθίνει- αποτελεί σε ποσοστό το 25%- λειτουργώντας ανασταλτικά στη δυναμική της ανάπτυξης αλλά και μειώνοντας τη συμβολή της ΝΜΑ στην εθνική οικονομία».
Ο Στράτος Παπαδημητρίου καθηγητής Συστημάτων Μεταφορών του Πανεπιστημίου Πειραιά επεσήμανε ότι η μεταφορά προϊόντων στην Ευρώπη μέσω ξηράς αυξάνει και ότι αυτή η κατάσταση πρέπει να αντιστραφεί αφού οι θαλάσσιες μεταφορές έχουν το μικρότερο ποσοστό μόλυνσης της ατμόσφαιρας ειδικά σε σύγκριση με τα οχήματα. Εστίασε στα πλεονεκτήματα της ΝΜΑ και στις απαραίτητες ενέργειες που πρέπει να γίνουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο προκειμένου να ενισχυθεί περαιτέρω ο ρόλος της ΝΜΑ όπως είναι , μεταξύ άλλων, η απλοποίηση των γραφειοκρατικών διαδικασιών, η υιοθέτηση κατάλληλων πολιτικών για τη βελτίωση των υποδομών στη στεριά και η χρήση νέων τεχνολογιών οι οποίες να μειώνουν τον τους χρόνο διαχείρισης των πλοίων στα λιμάνια.
Ο Σταύρος Ράπτης, σύμβουλος περιβάλλοντος στην Ευρωπαϊκή Ένωση Λιμένων, αναφέρθηκε στις εξελίξεις της λιμενικής βιομηχανίας και στους τρόπους με τους οποίους τα ευρωπαϊκά λιμάνια ανταποκρίνονται στα νέα δεδομένα των περιβαλλοντικών κανονισμών. Παρουσίασε στοιχεία της μελέτης που έχει πραγματοποιηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση Λιμένων (European Seaports Organization – ESPO): - το 50% των λιμένων διαθέτουν συστήματα ηλεκτροδότησης στην ξηρά σε περισσότερους από ένα προβλήτα,
- το 54% εφαρμόζει διαφοροποιημένες τιμολογιακές πολιτικές για «πράσινα πλοία»,
- το 30% διαθέτει σταθμούς ανεφοδιασμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου, ενώ
-το 24% έχουν σε εξέλιξη έργα υποδομών για ΥΦΑ.
Στα προβλήματα της ΝΜΑΣ αναφέρθηκαν μέλη του Δ.Σ. της ΕΕΝΜΑ.
Η Έλπη Πετράκη της εταιρείας ENEA Μanagement- Β’ Αντιπρόεδρος ΕΕΝΜΑ αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα ανανέωσης του στόλου ΝΜΑ στο κόστος ναυπήγησης καθώς και στις δυνατότητες χρηματοδότησης που παρέχουν τα ασιατικά ναυπηγεία στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης στρατηγικής χρηματοδότησης που διαθέτουν για την προσέλκυση παραγγελιών σε σχέση με τα αντίστοιχα Ευρωπαϊκά ναυπηγεία. Όπως τόνισε «οι πλοιοκτήτες ΝΜΑ θα προτιμούσαν να χτίζουν τα πλοία τους σε ευρωπαϊκά ναυπηγεία».
Η Αλεξάνδρα Γκανά της Ganmar shipping Μέλος Δ.Σ. ΕΕΝΜ αναφέρθηκε στη πολυπλοκότητα του νομοθετικού πλαισίου της ΝΜΑ σε ευρωπαϊκό επίπεδο το οποίο επιβαρύνει το πλοίο τόσο με γραφειοκρατικές διαδικασίες αλλά επιμηκύνει το χρόνο παραμονής του πλοίου στο λιμάνι και τους χρόνους παράδοσης. Ο Γιώργος Σουραβλάς της Load line Marine SA -Μέλος ΕΕΝΜΑ τόνισε ότι υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι ο σημερινός στόλος της ΝΜΑ θα παρουσιάσει τάσεις συρρίκνωσης. Οι συνθήκες αυτές αναμένεται να φέρουν ανισορροπία στην αγορά της ευρύτερης Μεσογείου, επηρεάζοντας το κόστος μεταφοράς των αγαθών, λόγω του υψηλότερου κόστους των καυσίμων.
Ο καπετάν Δημήτρης Σπυριδάκης – Μέλος Δ.Σ. ΕΕΝΜΑ μίλησε για τις ποτάμιες μεταφορές και στο σημαντικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν στην ολοκλήρωση του μεταφορικού συστήματος αλλά και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ποταμόπλοια λόγω πολλών ναυαγίων στο Δούναβη και τα οποία δεν έχουν ανελκυστεί μέχρι σήμερα.
Ο πρώην ναύαρχος του Λιμενικού Ανδρέας Συρίγος- Σύμβουλος επί ναυτιλιακών θεμάτων ΕΕΝΜΑ στις πρόσφατες οικονομικές επιβαρύνσεις της ναυτιλίας στο πλαίσιο της προστασίας του περιβάλλοντος που φθάνουν συνολικά τα 60 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Συμπεράσματα
· Ο στόλος της Ανατολικής Μεσογείου χαρακτηρίζεται από πλοία μεγαλύτερης ηλικίας -σε σχέση με τα αντίστοιχα που δραστηριοποιούνται στη Βόρεια Ευρώπη. Αυτό επηρεάζει όχι μόνο την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα αλλά και τις περιβαλλοντικές επιδόσεις του στόλου SSS στην ευρύτερη περιοχή.
· Οι νέοι περιβαλλοντικοί κανονισμοί προσθέτουν σημαντικές πιέσεις προσαρμογής, ιδιαίτερα στις εταιρείες μικρού μεγέθους, οι οποίες δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις νέες συνθήκες κυρίως λόγω της έλλειψης επαρκών κεφαλαίων και την αδυναμία πρόσβασης σε δανειοδότηση
· Δεν υπάρχει ένα αποτελεσματικός μηχανισμός χορήγησης δανείων για την υποστήριξη των μικρών καθώς τα χρηματοδοτικά εργαλεία αφορούν σε εταιρείες μεγαλύτερου μεγέθους
· Ο κλάδος αντιμετωπίζει σημαντικά γραφειοκρατικά εμπόδια λόγω των διαφορετικών διαδικασιών και νομοθεσιών των Κ-Μ. Ένα ενιαίο πλαίσιο θα διευκόλυνε την ελεύθερη διακίνηση εμπορευμάτων και θα συρρίκνωνε τον τελικό χρόνο παράδοσης των προϊόντων βελτιώνοντας σημαντικά την απόδοση του κλάδου.
· Έλλειψη συγκεκριμένων κινήτρων σχεδιασμένα ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τα χαρακτηριστικά της περιοχής της Μεσογείου για τη μετατόπιση φορτίων από τους οδικούς άξονες στους θαλάσσιους διαδρόμους.
(Φωτο: Μαρία Λεκάκου κοσμήτωρ Πανεπιστημίου Αιγαίου, Μιλτιάδης Κύρκος ευρωβουλευτής, Χαράλαμπος Σημαντώνης πρόεδρος της ΕΕΝΜΑ, Νέλλη Αστερίου Εμπειρογνώμων στην ΕΕ, o καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιά, Στράτος Παπαδημητρίου)
Πηγή: newmoney.gr
