Η Ελλάδα, με την ισχυρότερη ναυτιλιακή παρουσία διεθνώς, καθόσον ο ελληνόκτητος στόλος συνιστά άνω του 60% του στόλου της ΕΕ, έχει το μειονέκτημα να μη διαθέτει ένα σύγχρονο, ευρωπαϊκών προδιαγραφών, «πράσινο διαλυτήριο» στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας. H αναβίωση της ναυπηγικής βιομηχανίας στην Ελλάδα μπορεί υπό προϋποθέσεις να ανοίξει και νέες προοπτικές για τη δημιουργία σύγχρονων διαλυτηρίων πλοίων στη χώρα μας δημιουργώντας έσοδα και νέες θέσεις εργασίας. Πέραν όμως τα πλεονεκτήματα της κυκλικής οικονομίας πρέπει να δούμε και τα οφέλη από την περιβαλλοντική διάσταση της. Ο χάλυβας που παράγεται από «scrap» είναι περίπου πέντε φορές χαμηλότερος σε παραγωγή άνθρακα από αυτόν που παράγεται από σιδηρομετάλλευμα. Το τι σημαίνει αυτό για το περιβάλλον, τους αέριους ρύπους αλλά και την αξιοποίηση των εξοριζόμενων κοιτασμάτων και σιδηρομεταλλευμάτων είναι εξόφθαλμα προφανές. Η πρόκληση λοιπόν στην περίπτωση αυτή είναι μόνο ο χρόνος και δεν υπάρχει διαθέσιμος για συζητήσεις επί του θέματος για το αν πρέπει ή όχι να έχουμε διαλυτήρια.
Συντελούμενης της «γαλάζιας μετάβασης» στη ναυτιλία, ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου στόλου, αργά η γρήγορα θα οδηγηθεί στα διαλυτήρια, είτε γιατί είναι υπέργηρος, είτε γιατί η μετασκευή του για να πληροί τις «πράσινες παραμέτρους» είναι ασύμφορη, είτε γιατί οι ναυτιλιακές εταιρίες θα θελήσουν να διατηρήσουν το ισοζύγιο με τις νεότευκτες μονάδες που κατασκευάζονται στα ασιατικά ναυπηγεία, και όχι μόνο. Στελέχη της ναυτιλιακής βιομηχανίας επισημαίνουν ότι παγκοσμίως τα επόμενα πέντε χρόνια, ενόψει και των νέων κανονισμών του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού ΙΜΟ, θα υπάρξει διπλάσιος αριθμός ανακύκλωσης πλοίων, ενώ οι όγκοι θα τετραπλασιαστούν σχεδόν την επόμενη δεκαετία. Η ανυπαρξία ενός διαλυτηρίου πλοίων στην Ελλάδα με προδιαγραφές λειτουργίας σύμφωνες με τα πρότυπα και την σχετική νομοθεσία της Ε.Ε., συνιστά σοβαρή έλλειψη τόσο για τις ναυτιλιακές μας υποδομές όσο και γενικότερα για την οικονομία. Την γαλάζια και κυκλική οικονομία. Και δεν είναι δύσκολο να κατανοήσουμε την σημασία, αλλά συνιστά πρόκληση, αν θέλουμε η Ελλάδα να γίνει ανταγωνιστική σε αυτό το πεδίο προσελκύοντας επενδύσεις.
Εσχάτως η Ινδία, στο πλαίσιο υλοποίησης ενός σχεδίου ανάπτυξης της ναυτιλιακής βιομηχανίας, «επιστράτευσε» τα διαλυτήριά της για να προσελκύσει το ενδιαφέρον της διεθνούς ναυτιλιακής κοινότητας, ώστε να οδηγηθούν στα διαλυτήρια της περισσότερα πλοία, έχοντας κατά νου, ότι οι μεγάλες ποσότητες scrap ναυπηγικού χάλυβα, θα προσφέρουν καλύτερες τιμές στα ναυπηγεία της για το κτίσιμο νεότευκτων πλοίων. Άρα και καλύτερες τιμές στους εν δυνάμει «πελάτες» που θα αναθέσουν στις ινδικές ναυπηγικές μονάδες την ναυπήγηση πλοίων. Ενώ λοιπόν οι τιμές των θραυσμάτων χύδην φορτηγών πλοίων παρέμειναν σχετικά σταθερές σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, οι τιμές των θραυσμάτων δεξαμενόπλοιων μειώθηκαν κατά περίπου 5%. Συνολικά η ινδική υποήπειρος, που περιλαμβάνει την Ινδία, Μπαγκλαντές και Πακιστάν, προσφέρει σήμερα τιμές διάλυσης πλοίων 6-7% κάτω από το μέσο όρο της τριετίας τόσο για τα χύδην όσο και για τα δεξαμενόπλοια.
Πρόσφατα, η κοντινή σε μας Αίγυπτος, υπέγραψε μνημόνιο κατανόησης με την Maersk για να εκκινήσει την πράσινη ανακύκλωση πλοίων στην Αίγυπτο ως μέρος της προσπάθειας της κυβέρνησης να εξαρτάται λιγότερο από τον εισαγόμενο χάλυβα. Το σχεδιαζόμενο διαλυτήριο θα δημιουργηθεί στο λιμάνι Damietta δυτικά του Port Said στη Μεσόγειο και θα συμμορφώνεται με την εισερχόμενη Σύμβαση του Χονγκ Κονγκ για βελτιωμένες συνθήκες ανακύκλωσης πλοίων. Πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι για τη Τουρκία αποτελεί μια προσοδοφόρα επιλογή, με τιμές παλιοσίδερων περίπου 8% υψηλότερες από τον μέσο όρο. Η οικονομία της Τουρκίας έχει ωφεληθεί από την εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας δεδομένου ότι, πέραν των ποσοτήτων ναυπηγικού χάλυβος που προκύπτει, πολλά από τα καθαιρούμενα μηχανικά και ηλεκτρονικά εξαρτήματα μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε άλλα πλοία, είτε υπό επισκευή, είτε σε φάση κατασκευής.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τουρκικά διαλυτήρια άνοιξαν με τον τομέα των κρουαζιερόπλοιων που διαλύονται μία νέα «second hand» αγορά που σχετίζεται όχι με τα μηχανολογικά μέρη του πλοίου, αλλά με την αξιοποίηση των υλικών από τους χώρους ενδιαίτησης και από το ξενοδοχειακό τμήμα των πλοίων. Η συγκεκριμένη αγορά σύμφωνα με τα στοιχεία έχει δημιουργήσει μία νέα τάση καθώς γενικώς η εστίαση, ο τομέας της διακόσμησης αλλά και τα ξενοδοχεία, αναζητούν ευκαιρίες για εξοπλισμούς που είναι σε καλή κατάσταση αλλά κοστίζουν φθηνότερα σε σύγκριση με άλλες επιλογές. Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι η απόκτηση από τα τουρκικά διαλυτήρια ναυπηγικού χάλυβα σε μορφή «scrap» από διαλύσεις πλοίων, εκ των οποίων πολλά υπήρξαν ελληνόκτητα, συμβάλει και στην αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας για το κτίσιμο πολεμικών πλοίων.
Πρόσφατα, μόνο τυχαία δεν ήταν η ανακοίνωση του Αμερικανού Προέδρου Ντοναλντ Τράμπ που ετοιμάζεται να δημιουργήσει ειδικό γραφείο στον Λευκό Οίκο και να δώσει 150 δισ. δολάρια στη ναυπηγική βιομηχανία της χώρας του, ώστε να την αναζωογονήσει με στόχο την αύξηση της επιρροής στη παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία. Σύμφωνα μάλιστα με το ενημερωτικό δελτίο του Reuters, το εκτελεστικό διάταγμα που ετοιμάζεται για την ναυπηγική βιομηχανία περιλαμβάνει τη χρηματοδότηση της πρωτοβουλίας σε 18 σημεία των ΗΠΑ. Επίσης προβλέπει τη δημιουργία ενός «Ταμείου Θαλάσσιας Ασφάλειας», που θα λειτουργεί ως ειδική πηγή χρηματοδότησης, καθώς και κίνητρα για την κατασκευή πλοίων, όπως φορολογικές ελαφρύνσεις, επιχορηγήσεις και δάνεια.
Στην Ελλάδα η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του εγχώριου ναυτιλιακού κλάδου και η προώθηση της συνεργασίας μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους της αναπτυξιακής πολιτικής του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, στο πλαίσιο της στρατηγικής για την πράσινη μετάβαση της ακτοπλοΐας. Προς τον σκοπό αυτό πραγματοποιήθηκε από τον Υπουργό Χρήστο Στυλιανίδη, η εναρκτήρια συνάντηση «kick-off meeting» για την σχετική ανάθεση της μελέτης, αναφορικά με τη δημιουργία Συνεργατικών Σχηματισμών «clusters» στη ναυπηγική και ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία της χώρας. Η δημιουργία συνεργασιών μεταξύ των επιχειρήσεων του χώρου αναμένεται, μεταξύ άλλων, να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα του εγχώριου ναυτιλιακού κλάδου και τη συνεργασία μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων και παράλληλα, να ενθαρρύνει την καινοτομία.
Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς είναι προφανές ότι έχει υποστηρίξει και θα υποστηρίζει κάθε προσπάθεια ανάπτυξης των ναυπηγείων, αλλά και λειτουργίας πράσινων διαλυτηρίων πλοίων, βάσει των κοινοτικών κανονισμών. Πάντα θα στοχεύουμε στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του εγχώριου ναυτιλιακού κλάδου και στη προώθηση της συνεργασίας όλων των εξειδικευμένων ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων για την ενεργειακή αναβάθμιση του υφιστάμενου στόλου, αλλά και για την κατασκευή νέων πράσινων πλοίων για την ακτοπλοΐα σε ελληνικά ναυπηγεία. Ελπίζουμε κάθε δράση που σχετίζεται με την «γαλάζια» ανάπτυξη της ναυτιλίας στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας να γίνει αποδεκτή και κυρίως, αντιληπτή η τεράστια σημασία της για την Ελλάδα.
*Άποψη του προέδρου ΕΒΕΠ Βασίλη Κορκίδη
