Εννιά -και ένα- στοιχήματα για το 2019

peiraias airphoto night fakellos

Για τον Πειραιά και το λιμάνι

Καθώς το 2019 είναι πια εδώ και μάλιστα είναι έτος πολλαπλών εκλογών, από τις οποίες φυσικά σε τοπικό επίπεδο ξεχωρίζουν οι δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, το Portnet αναζητεί και καταγράφει τις μεγαλύτερες προκλήσεις της χρονιάς για την πόλη και το λιμάνι.

• Η θεσμική συνεργασία. Η προηγούμενη πενταετία χαρακτηρίστηκε από μια υψηλού επιπέδου, σχεδόν τέλεια θεσμική συνεργασία του Αντιπεριφερειάρχη με τους δήμους της Περιφερειακής Ενότητας Πειραιά. Ο Γιώργος Γαβρίλης, επιχειρώντας μια πολιτική και προσωπική υπέρβαση, κατάφερε να έχει μια εξαιρετική συνεργασία και με τους πέντε δημάρχους του Πειραιά, ανεξαρτήτως της πολιτικής τους καταγωγής. Αυτό πιστώνεται εξ ολοκλήρου στο στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και στους πέντε δημάρχους που ανταποκρίθηκαν. Και τελικά τα αποτελέσματα αυτής της τίμιας συνεργασίας διαπιστώνονται παντού. Από τον Κορυδαλλό μέχρι τον Πειραιά και από το Πέραμα μέχρι τον Ρέντη. Καθώς δε είναι πιθανότατο η παράταξη της Ρένας Δούρου να μην ξανακερδίσει τις εκλογές (υπό το βάρος της δημοσκοπικής κατάρρευσης του ΣΥΡΙΖΑ με τον οποίο είναι ταυτισμένη, αλλά και των τραγωδιών στην Μάνδρα και το Μάτι) το στοίχημα που μπαίνει είναι αν ο νέος Αντιπεριφερειάρχης θα μπορέσει να έχει αυτή την υψηλού επιπέδου θεσμική συνεργασία με τους δημάρχους που θα προκύψουν από τις κάλπες.

• Η σχέση πόλης-λιμανιού. Έχουν γραφτεί εκατοντάδες άρθρα κι έχει απασχολήσει δεκάδες φορές τον δημόσιο διάλογο η σύνθετη εξίσωση που περιγράφει τη σχέση πόλης-λιμανιού. Η λύση της είναι πραγματικά πολύ δύσκολη. Οι φόβοι ότι η απόκτηση του πλειοψηφικού πακέτου των μετοχών του ΟΛΠ από την Cosco θα έκανε τα πράγματα ακόμη πιο δύσκολα δεν έχουν υποχρεωτικά επιβεβαιωθεί. Οι σχέσεις των δύο πόλων, πόλης και φορέων της από τη μια και λιμανιού από την άλλη, ήταν πάντοτε σύνθετες και δύσκολες, είτε ο ΟΛΠ ήταν μια εταιρεία του δημοσίου ή μια ΔΕΚΟ, είτε μια εισηγμένη στο Χρηματιστήριο ανώνυμη εταιρεία. Το αντίθετο θα έλεγε κανείς. Για πρώτη φορά θεσμοθετήθηκε η χρηματοδότηση των επιλιμένιων δήμων από τον ΟΛΠ με βάση ένα συγκεκριμένο ποσοστό επί του τζίρου του. Η διαβούλευση για το Master plan του ΟΛΠ με όλα τα προβλήματα που υπάρχουν και τις διαφορετικές προσεγγίσεις που ανιχνεύονται και η αναζήτηση της χρυσής τομής μεταξύ πόλης και φορέων της από τη μια και λιμανιού από την άλλη αποτελεί ένα ακόμα στοίχημα για το 2019.

• Η κρουαζιέρα και η πόλη. Συναφές με το προηγούμενο στοίχημα είναι και το τρίτο που αφορά την ανάπτυξη της κρουαζιέρας και την διάχυση των ωφελημάτων της στην πόλη. Μια παράμετρος αυτής της συνάρτησης είναι και η δημιουργία δυο προβλητών για μεγάλα κρουαζιερόπλοια. Και μια δεύτερη είναι η κατασκευή ξενοδοχείων πέντε αστέρων, αλλά ίσως και συνεδριακού κέντρου στο λιμάνι. Η γκρίνια που υπάρχει ότι οι χιλιάδες τουρίστες της κρουαζιέρας κυρίως επιβαρύνουν κυκλοφοριακά την πόλη, ανεβαίνοντας με πούλμαν από το λιμάνι στην Ακρόπολη και δεν αφήνουν σχεδόν τίποτα στον Πειραιά, έχει όντως βάση. Αν ένας τουρίστας βρεθεί στο Κάιρο, το πρώτο πράγμα που θα θελήσει να δει είναι βέβαια οι Πυραμίδες. Και εδώ η Ακρόπολη και το Μουσείο της βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από το λιμάνι του Πειραιά. Το στοίχημα είναι η μετατροπή του λιμανιού σε home porting. Στοίχημα που μπορεί να κερδηθεί μόνο αν κρουαζιερόπλοια όλων των μεγεθών μπορούν να προσεγγίζουν το λιμάνι του Πειραιά, το οποίο με τη σειρά του θα μπορεί να φιλοξενήσει σε ξενοδοχεία υψηλού επιπέδου τουρίστες που θα επιβιβάζονται από εκεί. (Η ενδεχόμενη απευθείας αεροπορική σύνδεση από Σαγκάη ή Πεκίνο με την Αθήνα αλλά και η οψέποτε άφιξη του μετρό από το Ελ.Βενιζέλος στον Πειραιά). Ώστε οι τουρίστες της κρουαζιέρας μια-δυο μέρες πριν ή μετά στην πόλη. Και ένα ακόμη παράλληλο στοίχημα σε αυτό πρέπει να κερδίσει η πόλη. Να αποκτήσει «ταυτότητα» ελκυστική και δελεαστική για τον επισκέπτη. Δεν χρειάζεται να ανακαλύψει κανείς την Αμερική. Ένα ταξιδάκι εδώ δίπλα, στο Κουσάντασι, στα Μικρασιατικά παράλια, φτάνει. Για να αντιληφθεί κανείς πως, ενώ στα 20 χιλιόμετρα είναι η εκπληκτική Αρχαία Έφεσος, οι περισσότεροι τουρίστες της κρουαζιέρας πάνε στο Κουσάντασι για την αγορά του. Κι έτσι, το προ τριάντα ετών μικρό τούρκικο ψαροχώρι έχει μια ακμάζουσα οικονομία χάρι στην Έφεσο, την αγορά του και την κρουαζιέρα.

• Η συγκοινωνία στη πόλη. Καθώς το ένα μοιραία συνδέεται με το άλλο, το τέταρτο στοίχημα για το 2019 έρχεται ως συνέχεια –κατά κάποιο τρόπο- του προηγούμενου, και δεν αφορά παρά τα μέσα σταθερής τροχιάς στην πόλη και στο κέντρο του Πειραιά. Είναι αλήθεια ότι οι διπλές εργασίες, τα παράλληλα εργοτάξια και οι συνακόλουθες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις «τίναξαν στον αέρα» το κυκλοφοριακό στο κέντρο της πόλης. Παράλληλα, οι φοβερές καθυστερήσεις στην υλοποίηση τόσο του τραμ, όσο και του μετρό, δοκίμασαν και δοκιμάζουν τις αντοχές της πόλης και των πολιτών. (Εδώ, για να είμαστε δίκαιοι, οφείλουμε να σημειώσουμε πως οι καθυστερήσεις δεν αφορούν την αρχαιολογική υπηρεσία. Το μετρό λόγω του βάθους όπου γίνονται οι εργασίες δεν συναντά αρχαία, ενώ το τραμ καθυστέρησε λόγω της αρχαιολογικής υπηρεσίας έξι μήνες στη Βασιλέως Γεωργίου πάνω από το λιμάνι). Το τραμ έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί το 2014 και το μετρό το 2016.
Πέντε χρόνια μετά την πρώτη ημερομηνία, το τραμ είναι επιτέλους έτοιμο, αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η εμπορική του λειτουργία θα είναι πλήρης τους επόμενους μήνες. Λείπει το τροχαίο υλικό. Και το σενάριο χρησιμοποίησης βαγονιών από τη γραμμή της Καλλιδρομίου στην Αθήνα, όπου λόγω καθιζήσεων η λειτουργία έχει ανασταλεί, δεν είναι καθόλου καθησυχαστικό. Ένα μέσο αμφιλεγόμενο ούτως ή άλλως, το μοναδικό ολυμπιακό κυκλοφοριακό έργο της Αθήνας που δεν «αγκαλιάστηκε» από τον κόσμο, με προδήλως λανθασμένη χάραξη, αφού συνδέει απομακρυσμένες συνοικίες με το κέντρο, ενώ η φύση του τραμ είναι να μεταφέρει σε μικρές αποστάσεις μέσα στο κέντρο πολίτες, στον Πειραιά, έρχεται κουβαλώντας κι άλλες παθογένειες. Αν λειτουργήσει με δανεικά βαγόνια, υποθέτει κανείς ότι τα δρομολόγια θα είναι τόσο αραιά, που δεν θα είναι λειτουργικά. Και μπορεί βεβαίως η Βασιλέως Γεωργίου έτσι όπως έχει διαμορφωθεί πλέον, να είναι ομορφότερη λόγω του τραμ, αλλά είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι αυτό καλύπτει τις ατέλειες στη χάραξή του. Με τουλάχιστον πέντε χρόνια καθυστέρηση το τραμ θα καλύπτει μια κυκλική διαδρομή από το Νέο Φάληρο και τα όρια των Καμινίων στην πλατεία Ιπποδαμείας, το λιμάνι του Πειραιά, το Δημοτικό Θέατρο και πίσω. Σε μεγάλο βαθμό δηλαδή θα συμπίπτει με τη χάραξη του μετρό, στους δύο τελευταίους του σταθμούς, λιμάνι- Δημοτικό Θέατρο. Μόνο που τουλάχιστον το μετρό – το οποίο φυσικά δεν έφτασε το 2016 και τώρα υπολογίζεται ότι θα ολοκληρωθεί το 2022 και βλέπουμε… - ερχόμενο από δυτικά, μετά τον Κορυδαλλό που βρίσκεται τώρα και τη Νίκαια, θα περνάει και από τα Μανιάτικα, πριν φτάσει στο λιμάνι, το οποίο θα συνδέεται πλέον απευθείας με το αεροδρόμιο. Έτσι, το Πέμπτο Διαμέρισμα θα έχει πρόσβαση στο επιτυχημένο αυτό Μέσο Σταθερής τροχιάς. Μετρό, όταν επιτέλους ολοκληρωθεί και τραμ, όταν λειτουργήσει, αφήνουν εκτός της ακτίνας εξυπηρέτησης τους το μισό κεντρικό διαμέρισμα του Πειραιά και ολόκληρο το Πρώτο και πιο πυκνοκατοικημένο Διαμέρισμα που μάλιστα, φιλοξενεί και δύο από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της χώρας. Το Τζάνειο και το Μεταξά. Το στοίχημα φυσικά δεν μπορεί να είναι η ανατροπή αυτού του στρεβλού σχεδιασμού. Ένα τέτοιο στοίχημα είναι εξ αρχής χαμένο. Το στοίχημα πρέπει να είναι η μη περεταίρω καθυστέρηση στις εργασίες του τραμ και η κατά το ταχύτερο δυνατόν πλήρης λειτουργία του τραμ. Ώστε να φανεί επιτέλους αν κατ΄ ελάχιστον άξιζε τον κόπο η ταλαιπωρία της πόλης.

• Η καθημερινότητα. Το κυκλοφοριακό χάος, που εν πολλοίς οφείλεται και στα εργοτάξια στα οποία αναφερθήκαμε, και το οποίο ταλαιπωρεί σε καθημερινή βάση κατοίκους και επισκέπτες του Πειραιά, είναι ένα πρόβλημα που αντικειμενικά ξεπερνά την όποια δημοτική και περιφερειακή αρχή. Κανένας Περιφερειάρχης και κανένας Δήμαρχος δεν μπορεί να θεραπεύσει δομικά προβλήματα που προκαλούν κεντρικές πολιτικές επιλογές, όπως ήταν για παράδειγμα η επέκταση του τραμ στον Πειραιά. Από την άλλη πλευρά, η κάθε δημοτική αρχή μπορεί και πρέπει να αναβαθμίζει την ποιότητα ζωής των δημοτών της, διορθώνοντας τα «μικρά» καθημερινά προβλήματα στη λειτουργία της πόλης. Η καθαριότητα είναι ίσως το σημαντικότερο από αυτά, αλλά όχι το μοναδικό. Η φροντίδα των μικρών κήπων της πόλης – λίγους άλλωστε έχει ο Πειραιάς – ο φωτισμός, η αυστηρή αντιμετώπιση της παράνομης στάθμευσης, η επαναλειτουργία του αναψυκτήριου στην πλαζ της Φρεαττύδας, που μαζί με την Καστέλα είναι οι φυσικές αυλές του Πειραιά, είναι μόνο ορισμένα παραδείγματα αυτών των «μικρών» καθημερινών ζητημάτων. Η αντιμετώπισή τους, για την οποία χρειάζεται φυσικά και η συνειδητή συστράτευση των ίδιων των πολιτών, μπορεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, να βελτιώσει τη καθημερινή λειτουργία της πόλης. Δεν χρειάζεται άλλωστε να ολοκληρωθούν όλα τα «μεγάλα», να γίνουν οι αναπλάσεις και να έλθουν οι επενδύσεις για να βγάζουμε τα σκουπίδια στην ώρα τους.

• Οι μεγάλες αναπλάσεις. Το 2019 είναι ένα έτος κομβικής σημασίας, τουλάχιστον για δύο μεγάλες αναπλάσεις, που αλλάζουν το πρόσωπο της πόλεις σε δύο διαφορετικούς πόλους του Πειραιά. Στον «ξεχασμένο» και υποβαθμισμένο Άγιο Διονύσιο και το τουριστικό, αλλά σχετικά «ξεπερασμένο» Τουρκολίμανο, ή Μικρολίμανο, όπως το λένε τώρα. Στον πρώτο πόλο, από τη Λεύκα μέχρι τον Άγιο Διονύσιο, κατά μήκος των παλιών γραμμών του τρένου του ΟΣΕ, μέχρι το λιμάνι, η Περιφέρεια και ο Δήμος Πειραιά, σε ένα έργο που συμμετέχει και η ιδιωτική πρωτοβουλία, προχωρά σε μια ευρύτατη ανάπλαση, που αλλάζει το πρόσωπο της περιοχής. Διαπλατύνσεις πεζοδρομίων, καλύτερος φωτισμός, παρκινγκ, ποδηλατόδρομος, πεζοδρομήσεις, αλλά και μείωση δημοτικών τελών και προσέλκυση επιχειρήσεων στην περιοχή. Η εγκατάσταση του μεγαλύτερου call-center των Βαλκανίων στο παλιό εργοστάσιο του Παπαστράτου, το Μουσείο Καπνού εκεί, η λειτουργία σύγχρονων κτιρίων γραφείων, η προσέλκυση αιθουσών τέχνης, αλλά και κέντρων διασκέδασης και εν τέλει η λειτουργία μουσείου για το ρεμπέτικο στο παλιό σταθμό του ΟΣΕ, δίπλα από τη «γέφυρα του μάγκα» και κάτω από τον υπό ανάπλαση χώρο της Ηετιώνιας στη Δραπετσώνα, δείχνει ότι η συνεργασία Περιφέρειας-Δήμων-Ιδιωτών μπορεί να κάνει θαύματα. Αυτό το στοίχημα έχει ήδη κερδηθεί, 25 εκατ. ευρώ από την Περιφέρεια επενδύονται στην περιοχή και η τελική αναβάθμισή της είναι ζήτημα μηνών.
Ζήτημα μηνών για να κερδηθεί είναι και το στοίχημα του Τουρκολίμανου. Μια ανάπλαση που συζητείτο δεκαετίες, προσέκρουε στις μάλλον κοντόφθαλμες αντιδράσεις κάποιων επιχειρηματιών της περιοχής και η μη υλοποίησή της άφηνε το πιο γνωστό σημείο της πόλης και ένα από τα γνωστότερα της Ελλάδας να υποβαθμίζεται. Το στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί, μάλλον κερδίζεται εντός των επομένων μηνών, είναι η υλοποίηση μια εξαιρετικής μελέτης ανάπλασης που έχει δει το φως της δημοσιότητας. Σε συνδυασμό δε με την εκτελούμενη από την Περιφέρεια ανάπλαση-αναβάθμιση του περιβάλλοντος χώρου του ΣΕΦ, φτιάχνει ένα παραλιακό μέτωπο, κοσμοπολίτικης αλλά και λαϊκότερης αναψυχής που έρχεται να συνδεθεί ως φυσική προέκταση με το μεγάλο έργο της ανάπλασης του Φαληρικού Δέλτα. Στις αναπλάσεις άφησα τελευταία την περίπτωση της Πειραϊκής. Δύσκολο στοίχημα, ή μάλλον κλειστό πόκερ μεταξύ Δημοτικής Αρχής και Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Ο χώρος του Κονώνειου Τείχους με τους προμαχώνες του μεταξύ του τέλους της πλαζ της Φρεαττύδος και του γηπέδου μπάσκετ του Πορφύρα (για την ακρίβεια λίγο πριν) μπαζώθηκε εν μία νυκτί από τον Σκυλίτση κι έγινε μια πρόχειρη παιδική χαρά κατ΄ αρχήν και μια πλατεία με κακής αισθητικής τραπεζοκαθίσματα στη συνέχεια – το μέρος της ευρύτερης περιοχής που ονομάστηκε πλατεία Νίκης κάτω από το Μεταξά και φτιάχτηκε επί δημαρχίας Παπασπύρου πριν 33 χρόνια περίπου ήταν πάντως αισθητικά αναβαθμισμένο. Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ΄70 η Αρχαιολογική Υπηρεσία δεσμεύει τον χώρο. Τα τραπεζοκαθίσματα φεύγουν βέβαια αρκετά αργότερα, προς το τέλος της δεκαετίας του ΄90. Έκτοτε ένα από τα ωραιότερα σημεία του Πειραιά, το μπαλκόνι της Πειραϊκής, παραμένει δεσμευμένο. Και με τη μέθοδο που ακολουθεί στις έρευνές της η Αρχαιολογική Υπηρεσία (δεν έχει ερευνηθεί ούτε το 10% του χώρου) οι εργασίες της δεν θα τελειώσουν ποτέ. Εν τω μεταξύ δυο γενιές Πειραιωτών έχασαν το δικαίωμα να απολαύσουν έναν περίπατο στο υπέροχο αυτό σημείο. Περιφέρεια και Δήμος Πειραιά πάνε και εδώ μαζί. Η ανάπλαση μπορεί να τρέξει πολύ γρήγορα. Υπάρχει αρχιτεκτονικός διαγωνισμός, έχουν γίνει οι σχετικές μελέτες κι έχει εξασφαλιστεί μέθοδος ταχύτερης ανασκαφής που δεν θα θίξει τα αρχαία που ίσως βρεθούν κάτω από τα μπάζα. Επιπλέον έχουν εξασφαλισθεί τα σχετικά κονδύλια. Μένει μόνο να πειστεί η Αρχαιολογική Υπηρεσία. Θα λέγαμε το στοίχημα του ενός εκατομμυρίου δολαρίων, αν το ποσό δεν ήταν πολύ μικρό σε σχέση με αυτό που τελικά μπορεί να κερδίσει ο Πειραιάς.

• Λιπάσματα και έκταση Εθνικής. Η κυβίστηση της κυβέρνησης σε σχέση με την παραχώρηση του ΟΛΠ είχε τουλάχιστον μια θετική επίπτωση για την ευρύτερη περιοχή του Πειραιά. Την εξαίρεση του χώρου των Λιπασμάτων που αποδόθηκε στον Δήμο Κερατσινίου-Δραπετσώνας. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με ότι ο συγκεκριμένος δήμος βρέθηκε σχεδόν την ίδια περίοδο με ένα σημαντικό ποσό στα ταμεία του, χάρη στην συστηματική δουλειά της νομικής του υπηρεσίας και πιο συγκεκριμένα του δικηγόρου Πειραιά Κώστα Καραπαναγιώτη, που κέρδισε για λογαριασμό του δήμου με σημαντική δίκη εις βάρος του ΟΛΠ, έδωσαν στον Δήμο Κερατσινίου-Δραπετσώνας να έχει πλέον έναν μεγάλο και οργανωμένο ελεύθερο χώρο. Οι πολιτιστικές εκδηλώσεις που οργανώνει κάθε καλοκαίρι τα τελευταία χρόνια αποτελούν γεγονός υπερτοπικής αναφοράς. Μεγάλα ονόματα της σύγχρονης μουσικής σκηνής έρχονται πλέον στα άγνωστα Λιπάσματα για να παίξουν δωρεάν σε ένα ακροατήριο που συναθροίζεται εκεί από κάθε σημείο του λεκανοπεδίου. Όπως πρόσφατα δήλωσε σε συνέντευξή του στο Portnet ο δήμαρχος Κερατσινίου-Δραπετσώνας Χρήστος Βρεττάκος, ο επόμενος στόχος της δημοτικής αρχής είναι η εξασφάλιση της παρακείμενης έκτασης που βρίσκεται στην ιδιοκτησία της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος και ουσιαστικά είναι αναξιοποίητη. Η συνολική έκταση, η οποία έχει μέτωπο στο λιμάνι και βρίσκεται εντός των διοικητικών ορίων του δήμου Κερατσινίου, θα μπορούσε κατά την σημερινή δημοτική αρχή να αποτελέσει έναν ανοιχτό χώρο πολλαπλών δραστηριοτήτων (πανεπιστημιακό Campus, πρότυπη αγορά, ναυταθλητικές εγκαταστάσεις, συνεδριακός-εκθεσιακός χώρος, μουσείο προσφυγικής ιστορίας ή και ενάλιας αρχαιολογίας και φυσικά χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων) που τελικά θα αλλάξουν το ειδικό βάρος του δυτικού Πειραιά και ειδικότερα της Δραπετσώνας σε σχέση με την Αττική συνολικά.

• «Ζώνες» και δουλειές. Ένα μεγάλο λιμάνι θέλει δίπλα του μια αποτελεσματική ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη. Ο ΟΛΠ, υπό τη διοίκηση της Cosco, σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Το λιμάνι μεγαλώνει, δέχεται ολοένα και περισσότερα και μεγαλύτερα πλοία που διακινούν ολοένα και μεγαλύτερα φορτία. Η «Ζώνη» του Περάματος, όχι μόνο λόγω της εγγύτητάς της με το λιμάνι, ούτε καν λόγω και την πλωτής δεξαμενής που απέκτησε, αποτελεί μια προστιθέμενη αξία για το λιμάνι του Πειραιά. Κυρίως λόγω της μοναδικής τεχνογνωσίας που έχουν εδώ και γενιές οι εργαζόμενοι σε αυτήν. Μάστορες ξεχωριστοί, περιζήτητοι σε συνεργεία επισκευών ανά τον κόσμο, που επί δεκαετίες έδιναν ζωή στο Πέραμα και την ευρύτερη περιοχή, είδαν για λόγους που δεν είναι της παρούσης, την ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη να παρακμάζει, την πόλη να βυθίζεται σε ύφεση, την ανεργία στην περιοχή να αγγίζει δυσθεώρητα ύψη. Η επανεκκίνηση της λειτουργίας της «Ζώνης», η επιστροφή στην κανονικότητα, οι δουλειές που μπορεί να επιστρέψουν και να είναι τόσο περισσότερες όσο αυξάνεται η κίνηση στο λιμάνι του Πειραιά, αποτελούν ίσως την τελευταία ευκαιρία για το Πέραμα, ένα «στοίχημα ζωής» που επιτρέπεται να χάσει.

• Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση. Στον Δήμο του Πειραιά, στα ταμεία του, βρίσκονται «παρκαρισμένα» κάτι πάνω από 80 εκατομμύρια ευρώ. Έσω του εργαλείου της Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης (ΟΧΕ) ο Δήμος Πειραιά εξασφάλισε απευθείας από την Ευρωπαϊκή Ένωση αυτό το κονδύλι για συγκεκριμένα έργα και δράσεις στην πόλη, που περιγράφονται με απόλυτη ακρίβεια και πολύ δεσμευτικά στο σχετικό φάκελο που κατέθεσε. Ένα φάκελο τόσο συγκροτημένο, που βαθμολογήθηκε πρώτος μεταξύ όλων τον δήμων – υποψηφίων της Αττικής. Θα πει κανείς ότι αυτό είναι γνωστό εδώ και δυο χρόνια. Ναι, πλην όμως μόλις τον Μάρτιο του 2018 δημοσιεύθηκε το σχετικό ΦΕΚ. Η διετής καθυστέρηση βαραίνει την κυβέρνηση, αλλά ευτυχώς πολλά από τα προτεινόμενα-σχεδιαζόμενα έργα έχουν ώριμες μελέτες και συνεπώς ο χαμένος χρόνος μπορεί να κερδηθεί. Αν το ΦΕΚ είχε δημοσιευθεί ένα χρόνο νωρίτερα, μια σειρά από τα έργα αυτά θα είχαν ήδη δρομολογηθεί. Ως εκ τούτου, ο πρώτος χρόνος της επόμενης δημοτικής αρχής, αναμένεται να είναι έτος γόνιμης δημιουργίας σχεδόν σε ολόκληρο τον Πειραιά. Αυτό είναι το στοίχημα για την επόμενη δημοτική αρχή και την ερχόμενη τετραετία. Ένα στοίχημα με κονδύλια που ποτέ δεν είχε η πόλη, τα οποία έρχονται απευθείας από την ευρωπαϊκή Ένωση, για μια σειρά πολύ συγκεκριμένων παρεμβάσεων και τα οποία φυσικά δεν θα πέσουν σε καμιά μαύρη τρύπα. Είναι ίσως το μεγαλύτερο και το τελευταίο στοίχημα για τη πόλη του μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας, την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας που βρίσκεται σε μια χρόνια παρακμή εδώ και τρεις-τέσσερεις δεκαετίες. Ένα ακόμη στοίχημα, που «απαγορεύεται» να χάσει.

Και το δέκατο-«άπιαστο» στοίχημα!

• Ο Πύργος και τα άλλα φαντάσματα.

Την καθημερινότητα του Πειραιώτη δεν τη στοιχειώνουν τόσο λίγα σκουπίδια παραπάνω ή ένα παραμελημένο πάρκο, από τα λίγα που έχει η πόλη, όσο τρία, ή μάλλον τέσσερα στοιχειωμένα κτίρια στο κέντρο της πόλης.
Στα τρία κληροδοτήματα του Σκυλίτση της Χούντας, τον «Πύργο», την Ράλλειο και την βίλα Ζαχαρίου, προστέθηκε τα τελευταία χρόνια και η «Παγόδα». Κτίρια εμβληματικά στην καρδιά της πόλης, που δεν λειτουργούν.

Ξεκινώντας από το τελευταίο, την «Παγόδα», οφείλει κανείς να σημειώσει πως λειτούργησε για ένα διάστημα ως Good-Bye, πλην όμως όταν παραδόθηκε, η λειτουργικότητά του άρχισε να εκλείπει. Δηλαδή, η εποχή της μετανάστευσης με υπερωκεάνια τελείωνε. Παρόλα αυτά λειτούργησε 35 περίπου χρόνια ως εκθεσιακό κέντρο, φιλοξενώντας για πολλά από αυτά τα χρόνια, μεταξύ των άλλων Εκθέσεων, τα «Ποσειδώνια», με τα οποία εν πολλοίς ταυτίστηκε. Μετά το 2004, τα «Ποσειδώνια» εγκατέλειψαν το πρώτο λιμάνι και η «Παγόδα» κινδύνεψε να μετατραπεί σε ένα κτίριο-φάντασμα. Επί της ουσίας είναι κτίριο-φάντασμα, αφού δεν χρησιμοποιείται εδώ και 14-15 χρόνια. Ευτυχώς ο ΟΛΠ, υπό την διοίκηση της Cosco, φαίνεται ότι θα την αξιοποιήσει ως ξενοδοχείο. Κι έτσι αυτή η πληγή της πόλης, μπορεί, χάριν της ιδιωτικής πρωτοβουλίας να κλείσει.

Η Ράλλειος δίπλα στο Δημοτικό. Μεσούσης της Χούντας και εν μια νυκτί, η Ράλλειος, δίπλα από το Δημοτικό Θέατρο, στο κέντρο του Πειραιά, στην πλατεία Κοραή, «άδειασε». Στην πραγματικότητα, όλοι οι ενοικιαστές οδηγήθηκαν σε έξωση, καταστήματα που δεκαετίες λειτουργούσαν εκεί, υποχρεώθηκαν να την εγκαταλείψουν, το εμβληματικό σχολείο για δεκαετίες εξόριστο, οδηγήθηκε από κτίριο σε κτίριο, πριν βρει επιτέλους στέγη προ ολίγων ετών κι ένα ακόμη φαραωνικό σχέδιο της εποχής Σκυλίτση έμεινε να στοιχειώνει στο κέντρο της πόλης. Η σύγχρονη περιπέτεια με τα Δικαστήρια, έδωσε για την Ράλλειο μια ευκαιρία. Ίσως μπορεί να τα στεγάσει – τουλάχιστον ένα μέρος αυτών. Υπάρχουν φυσικά πάντα καθυστερήσεις για τις οποίες ευθύνεται η κυβέρνηση και γενικά η κεντρική διοίκηση. Ευτυχώς όμως, η υπόθεση δεν έχει «πεθάνει». Κι αν ότι δεν σε σκοτώνει σε κάνει πιο δυνατό, ότι δεν τελειώνει, σε κάνει να ελπίζεις…

Βίλα Ζαχαρίου. Ίσως η πιο δύσκολη περίπτωση, καθώς ανήκει στο ομώνυμο κληροδότημα, του οποίου απλώς πρόεδρος είναι αυτοδικαίως ο εκάστοτε δήμαρχος Πειραιά. Το εντυπωσιακό ημιτελές κτίριο στην ακτή Δηλαβέρη, που άφησε ο δήμαρχος της Χούντας στην πόλη, δίπλα από το Τουρκολίμανο, με την υπέροχη θέα στον Σαρωνικό, δεν μπορεί να αξιοποιηθεί, εκτός των άλλων διότι, βάσει της βούλησης του κληροδότη, πρέπει να αξιοποιηθεί ως Στέγη Άπορων Καλλιτεχνών! Η παρακαταθήκη αυτή μπορεί να ηχεί πλέον ως ξεπερασμένη, αλλά δεσμεύει το Ίδρυμα. Απαιτείται όντως θεσμική συνεργασία πολλών φορέων και πολιτική βούληση για να πάψει πλέον να παραμένει γιαπί ένα κτίριο που πιθανόν είναι το υψηλότερης αξίας κτίσμα του Πειραιά.

Ο Πύργος στο λιμάνι. Ένας πρώην δήμαρχος -με την έπαρση που τον χαρακτήριζε- έλεγε ότι αν ξαναλειτουργήσει το Δημοτικό Θέατρο, θα επανεκλεγεί, χωρίς να κάνει προεκλογικό αγώνα, πίνοντας τον καφέ του στη «Στάνη» ή στο τότε «Εν Πειραιεί». Δεν λειτούργησε επί των ημερών του, αλλά και ο επόμενος δήμαρχος επί των ημερών του οποίου επαναλειτούργησε το Δημοτικό, δεν επανεξελέγη. Τηρουμένων των αναλογιών, το τρίτο γιαπί –και πιο εμβληματικό- που επίσης ο Σκυλίτσης άφησε ημιτελές στην καρδιά του λιμανιού αυτή τη φορά, θα μπορούσε να αποτελέσει το μεγαλύτερο στοίχημα οποιασδήποτε δημοτικής αρχής. Θα μπορούσε να πει κανείς δηλαδή ότι όποια δημοτική αρχή βρει λύση για τον Πύργο, θα είναι η δημοτική αρχή που θα μείνει στην σύγχρονη ιστορία της πόλης.
Ακούγεται ότι «κάτι κινείται» στο πεδίο αυτό. Η δημοτική αρχή Μώραλη – και για να είμαστε δίκαιοι τα συναρμόδια υπουργεία- κατάφερε να αλλάξει μια κρίσιμη λεπτομέρεια. Η χρήση του κτιρίου δεν είναι υποχρεωτικό να είναι ενιαία. Δηλαδή μόνο γραφεία, ή μόνο ξενοδοχείο, ή μόνο κατοικίες. Μπορεί να είναι μικτή. Ακούγεται αυτονόητο, αλλά και το αυτονόητο θέλει δουλειά για να επιτευχθεί στην Ελλάδα. Μακάρι, αυτή η παρακαταθήκη να υλοποιηθεί από αυτή την ίδια, ή οποιαδήποτε επόμενη δημοτική αρχή.

Γκρεμίστε, πουλήστε, χαρίστε! Με αυτή τη ριζοσπαστική φράση και τη προσθήκη «τολμήστε» πριν 17 χρόνια, το 2002, ένας Πειραιώτης δημοσιογράφος, που είχε προσκληθεί να μιλήσει σε μια ημερίδα την οποία είχε διοργανώσει υπό τον τίτλο «Πόλη και περιβάλλον: Πειραιάς η πόλη μας…» το (ανεξάρτητο τότε) Λιμάνι της Αγωνίας, προσπάθησε να συμπυκνώσει ως πολιτική πρόταση για τον Πειραιά τα παραπάνω. 20-25 χρόνια, ένα τέταρτο του αιώνα, θεωρούνται ικανός χρόνος για μια πολεοδομική ανάπλαση. Φτάνουμε σε αυτό το όριο από τότε. Ακόμη και η πιο ριζοσπαστική αριστερά έχει συμφιλιωθεί με την έννοια της σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Την υπογραφή και την παραχώρηση της πλειοψηφίας των μετοχών της ΟΛΠ ΑΕ στην Cosco, άλλωστε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ την έβαλε. Το να δοθεί λοιπόν, να «χαριστεί» η βίλα Ζαχαρίου στην Καστέλα, στο Τουρκολίμανο, σε ένα φορέα που πάνω –κάτω θα καλύπτει τη βούληση του κληροδότη, να γκρεμιστεί, αν δεν μπορεί να αξιοποιηθεί, το γιαπί της Ραλλείου και έτσι να αναδειχθεί το Δημοτικό Θέατρο στην κεντρική πλατεία της πόλης, αποτελούν αιτήματα ρεαλιστικά και αποδεκτά από κάθε λογικά σκεπτόμενο.

Αποτελούν στοιχήματα που πρέπει και μπορούν να κερδηθούν. Για τον Πειραιά του μέλλοντός μας.