Κράτος και αυτοδιοίκηση

christou stefanos

Του Στέφανου Χρήστου*

Η πρόσφατη οικολογική καταστροφή στη Σαλαμίνα και ευρύτερα στις ακτές του Σαρωνικού, κατέδειξε για μια ακόμα φορά

την εγκληματική και επικίνδυνη ανεπάρκεια ενός συγκεντρωτικού, υδροκέφαλου και αναποτελεσματικού κράτους.

Σε απόσταση αναπνοής από το επιχειρησιακό κέντρο του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, με άριστες καιρικές συνθήκες, επικυρώθηκε τραγικά η προχειρότητα, η αδικαιολόγητη καθυστέρηση, η μη έγκαιρη αξιοποίηση υπάρχοντος εξοπλισμού του εν λόγω Υπουργείου και των Υπηρεσιών του.

Αυτά όσον αφορά το επιχειρησιακό σκέλος αυτό καθ΄αυτό, χωρίς να υπεισέλθουμε στις διαχρονικές προσωποποιημένες ευθύνες που οδήγησαν σε αυτό το ατύχημα.

Αυτό το θλιβερό συμβάν, αναδεικνύει για μια ακόμα φορά τον ρόλο που μπορούν και επιβάλλεται να αναλάβουν οι τοπικές κοινωνίες, με μπροστάρηδες την Αυτοδιοίκηση και των δύο επιπέδων για την λυσιτελή διαχείριση όλων αυτών των κρίσεων και των θεμάτων γενικότερα.

Η πολυεπίπεδη πλέον διακυβέρνηση της χώρας και η συνεπακόλουθη πολυκεντρική Ελλάδα, αποτελεί κατά την άποψη του υπογράφοντος, στοιχείο αναγκαίο για την ανάπτυξη της χώρας, όταν η ανάπτυξη ορίζεται ως πολυπαραμετρική και σύνθετη πραγματικότητα. (θεσμικά, κοινωνικά, οικονομικά κλπ).

Θεωρώ ότι, η ουσιαστική και διαρκής συνεργασία των δύο επιπέδων ΟΤΑ, είναι άκρως επιβεβλημένη για την από κοινού διαχείριση παρόμοιων προβλημάτων, στα πλαίσια της όποιας έστω αναιμικής αρμοδιότητας διαθέτουν, για την προστασία του περιβάλλοντος φυσικού και ανθρώπινου.

Σε κάθε δε περίπτωση οφείλουν από κοινού να διεκδικήσουν τη διεύρυνση του ρόλου της αυτοδιοίκησης στο πολιτειακό σύστημα της χώρας, με στόχο την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και να καταθέσουν και συγκεκριμένες τεκμηριωμένες προτάσεις, εν όψει της συζητούμενης συνταγματικής αναθεώρησης, αφού ληφθεί υπόψη ότι σύμφωνα με το άρθρο 102 παρ. 1 του Συντάγματος, είναι δυνατόν να ανατίθεται στους ΟΤΑ η άσκηση αρμοδιοτήτων που συνιστούν αποστολή του κράτους. Εξυπακούεται βέβαια ότι, οι όποιες αρμοδιότητες ανατίθενται πρέπει να συνοδεύονται απαράβατα από τους προβλεπόμενους πόρους.

Επί παραδείγματι, κάλλιστα και άμεσα μπορεί να αλλάξει το ισχύον θεσμικό πλαίσιο διαχείρισης του δικαιώματος των ΟΤΑ για απλή χρήση αιγιαλού και παραλίας, με στόχο την προστασία του παράκτιου περιβάλλοντος. Όπως επίσης να ανατεθεί στους ΟΤΑ η διαχείριση των λιμένων, των μαρίνων και των παράκτιων εγκαταστάσεων.

Θέτουμε το συγκεκριμένο ζήτημα με πλήρη επίγνωση, ότι η κεντρική διοίκηση συνεχίζει δυστυχώς να θεωρεί την αυτοδιοίκηση θεσμικό «παραπαίδι» και θεραπαινίδα της.

Το κράτος σε όλες του τις εκφράσεις, ακολουθεί μία υποτιμητική μεταχείριση απέναντι στους αυτοδιοικητικούς θεσμούς, με κύριο επιχείρημα - και συχνά πρόσχημα - την δύσκολη οικονομική συγκυρία και «το δίκαιο της ανάγκης».

Επιχειρείται από το 2012 μέχρι και σήμερα, μία σταδιακή ανατροπή των κεκτημένων των ΟΤΑ με συχνές απροκάλυπτες νομοθετικές και διοικητικές παρεμβάσεις, που συνεπάγονται μία συστηματική και σε βάθος υπονόμευση βασικών αρχών, που αποτελούν την πεμπτουσία της Αυτοδιοίκησης.

Το χειρότερο είναι, ότι η υπονόμευση αυτή με επίκληση - όπως προαναφέραμε- την κρίση, αφορά σε συνταγματικά κατοχυρωμένες αρχές, με αποτέλεσμα οι εν λόγω παρεμβάσεις να αγγίζουν συχνά τα όρια της συνταγματικής εκτροπής. Καταλύονται έτσι οι έννοιες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της Τοπικής Αυτονομίας, όπως την προσδιορίζει ο αυξημένης τυπικής ισχύος, Ευρωπαϊκός Χάρτης Τοπικής Αυτονομίας.

Συμπερασματικά, η επικείμενη συνταγματική αναθεώρηση, είναι ευκαιρία για μία ευρεία αναβάθμιση του ρόλου και της προοπτικής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των δύο επιπέδων, προκειμένου αυτή να μπορεί να ανταποκριθεί με τον προσφορότερο δυνατό τρόπο στον διττό ρόλο της, αφενός μεν ως χώρος έκφρασης δημοκρατικών δικαιωμάτων, αφετέρου δε ως
αναπόσπαστης αυτοδύναμης συνιστώσας, του εν γένει διοικητικού μας συστήματος, στα πλαίσια μιας πολυκεντρικής Ελλάδας.

*Ο Στέφανος Γ. Χρήστου είναι π. Αντιπεριφερειάρχης Πειραιά και π. Δήμαρχος Κορυδαλλού

eep logo