Στην πολιτική επιστήμη ο όρος «Παγίδα του Θουκυδίδη» αναφέρεται για την θέση που βρίσκεται μια μεγάλη δύναμη, η οποία αίφνης εκτιμά πως μια ανερχόμενη αντίπαλη δύναμη θα της στερήσει την κυριαρχία. Ο πόλεμος είναι η μοιραία εξέλιξη. Έχει «πέσει στην παγίδα». Η περίπτωση της Σπάρτης απέναντι στην Αθήνα, ο Πελοποννησιακός Πόλεμος και λίγο αργότερα το τέλος της ελληνικής κλασικής αρχαιότητας.
Στην διεθνή πολιτική σκηνή, πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι στην «Παγίδα του Θουκυδίδη» έχουν πέσει οι ΗΠΑ, βλέποντας την άνοδο της Κίνας και την επαπειλούμενη αμφισβήτηση της κυριαρχίας τους. Σύμφωνα με την ανάλυση αυτή οι ΗΠΑ πρέπει να επιχειρήσουν προληπτικά να εξασθενίσουν την Κίνα ώστε να μην μετατραπούν σε ένα κράτος μειωμένης κυριαρχίας σε έναν κόσμο κινέζικής κυριαρχίας.
Αν έλθουμε λίγο στην γειτονιά μας μπορούμε να δούμε εύκολα τις αναλογίες. Η «παγίδα» έχει ήδη στηθεί και η Άγκυρα μοιάζει έτοιμη να πέσει μέσα. Την ωθεί προς τα εκεί η διαφαινόμενη ανατροπή του στάτους της τελευταίας δεκαετίας, όταν είχε καθαρό πλεονέκτημα έναντι της Αθήνας στο Αιγαίο. Ο χρόνος δουλεύει εις βάρος της Τουρκίας, καθώς η Ελλάδα καταφέρνει να καλύψει το «χαμένο έδαφος» και δείχνει ότι μπορεί να κερδίσει αυτή το πλεονέκτημα.
Το ερώτημα που τίθεται, λοιπόν, είναι αν μια στρατιωτική αναμέτρηση μεταξύ των δύο χωρών είναι αναπόφευκτη. Οι ίδιες οι «Ιστορίες» του Θουκυδίδη δείχνουν την αξία της ισορροπίας. Το ζήτημα είναι πως αυτή επιτυγχάνεται και πως οδηγεί σε ένα ειρηνικό μονοπάτι. Φυσικά χρειάζονται δύο για να χορέψουν ταγκό. Κι ευτυχώς η ιστορία δεν εξελίσσεται πάντα γραμμικά. Παίζουν ρόλο την εξέλιξη της οι πρωταγωνιστικές προσωπικότητες της εποχής, παίζει ρόλο και το τυχαίο στην Ιστορία.
Αν ο Πελοποννησιακός Πόλεμος είναι το παράδειγμα, μπορούμε να προετοιμαζόμαστε για τα χειρότερα. Αν η οικονομία και οι εμπορικές συναλλαγές μπουν στην εξίσωση ίσως μπορούμε να δούμε μια χαραμάδα ελπίδας. Αρκεί οι πρωταγωνιστές και των δύο πλευρών θελήσουν να την δουν. Αλλά, με το «αν» δεν γράφτηκε ποτέ η Ιστορία.
Ν.Α.
