Αυτοδυναμία και άλλες υποθέσεις

Πολιτικό όνειρο όλων των κομμάτων στη μεταπολιτευτική δημοκρατία, η αυτοδυναμία δεν παύει να αποτελεί μια «συνθήκη δημοκρατικής ανωριμότητας», που από το 1974 και μετά αναγορεύεται σε ύψιστο διακύβευμα και «αυτοσκοπό», και, κατά τη χαρακτηριστική έκφραση του αναλυτή, μια «φαντασία εξουσίας»…

Εκλογές την 21η Μαΐου, και η πολιτική συνθήκη της αναμέτρησης έχει ήδη ενταχθεί σε έναν καθαρό χρονικό ορίζοντα. Οι πολιτικές δυνάμεις διατάσσονται με κριτήριο τις επιλογές τους στη γραμμή μιας εκλογικής μάχης με ιδιαίτερη σημασία για το παρόν της χώρας.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, ακούγονται όλες οι συμβατικότητες που χαρακτήρισαν τη χώρα στη σύγχρονη πολιτική διαδρομή της. Προσήλωση των κομμάτων στον εαυτό τους, αυτοαναφορικός λόγος, μετάθεση κάθε δύσκολης συζήτησης σε μεταγενέστερο χρόνο, υποσχέσεις και αθεμελίωτες παραπλανητικές διακηρύξεις.

Μέσα σε αυτή τη συνθήκη δημοκρατικής ανωριμότητας, η αυτοδυναμία ως αυτοσκοπός κέρδιζε την πρώτη θέση. Μετά το 1974 και με το Σύνταγμα σε αυτή την κατεύθυνση, οι αυτοδύναμες κυβερνήσεις υπήρξαν το πολιτικό όνειρο όλων των κομμάτων, ο υπέρτατος στόχος στον οποίον θυσιάστηκαν σχεδόν τα πάντα. Η αυτοδυναμία έδινε την πολιτική δυνατότητα μιας απόλυτης κυριαρχίας, μέσω του απόλυτου ελέγχου του κρατικού μηχανισμού.
Η παιδαγωγική της αυτοδυναμίας διαπότισε την πολιτική ζωή. Η αυτοδυναμία διδάχθηκε ως ο μόνος δρόμος εξουσίας, οι νέοι πολιτικοί κατανόησαν την πολιτική ως κυριαρχία και οι πολίτες το ισχυρό κόμμα ως το μόνο νοητό. Το μικρό κόμμα ταυτίστηκε με τη «χαμένη ψήφο», οι αποχρώσεις υποχώρησαν, ο διάλογος θεωρήθηκε αδυναμία και η συνεννόηση συμβιβασμός.

Με οδηγό αυτή τη φαντασία εξουσίας, κινήθηκε για δεκαετίες η χώρα. Η κρίση, τα μνημόνια, η χρεοκοπία ήταν το αποτέλεσμα αυτής της φιλοσοφίας της κομματικής αυτοδυναμίας. Και μέσα στη δίνη της κρίσης απογυμνώθηκε αυτή η φαντασία. Μια κυβέρνηση συνεργασίας κλήθηκε να αντιμετωπίσει την κρίση, που γέννησε η αυτοδυναμία. Μια τρικομματική κυβέρνηση, που απέμεινε των δύο κομμάτων, Νέας Δημοκρατίας – ΠΑΣΟΚ, μετά την πολιτική δειλία που επέδειξε η ΔΗΜΑΡ, τις δύσκολες ημέρες του 2013-2014.

Η φαντασία της αυτοδυναμίας έχει επιστρέψει σε αυτόν τον κύκλο, που άνοιξε με την αποδοκιμασία του ΣΥΡΙΖΑ τον Ιούλιο του 2019. Η συντηρητική παράταξη, σε συνθήκες ιδανικές, κερδίζει τις εκλογές και εγκαθιστά μια πρακτική διακυβέρνησης πέρα από κάθε έλεγχο, με πνεύμα αντιπαραθετικό χωρίς όριο, με κριτήριο τη συντήρηση του πολιτικού εαυτού της, προσπερνώντας κοινωνικά προβλήματα και νέες κοινωνικές ανάγκες. Με δεδομένη την αδυναμία της Αντιπολίτευσης, η αυτοδυναμία έγινε το απόλυτο όπλο.

Αυτοδυναμία σημαίνει παντοδυναμία. Όπως λειτουργεί το λεγόμενο πολιτικό μας σύστημα, θεσμικά, ο Πρωθυπουργός είναι ένας εκλεγμένος «μονάρχης». Τυπικά δημοκρατία, θα έλεγε ο Θουκυδίδης, στην πράξη όμως «ενός ανδρός αρχή». Αυτή η αρχή του ενός ανδρός είναι η πηγή της ελληνικής καθυστέρησης και κακοδαιμονίας.

Αυτή «ερμηνεύει» τα Τέμπη. Στις εκλογές της 21ης Μαΐου με επιμονή ο σημερινός Πρωθυπουργός προτάσσει με κάθε δύναμη την αυτοδυναμία. Πέρα από κάθε δημοκρατικό πνεύμα, την αναγορεύει σε προϋπόθεση ζωής και θανάτου. Η υπερβολή αυτή αποκαλύπτει την πραγματική επιδίωξη. Τον καθολικό έλεγχο της εξουσίας. Η αυτοδυναμία, ως φαντασία παντοδυναμίας, είναι η τέλεια συνθήκη της κοινωνικής και πολιτικής καθυστέρησης, αφού υποβαθμίζοντας τον διάλογο αποστερεί από το δημοκρατικό πλαίσιο το οξυγόνο της ζωτικότητάς του.