Η μεγάλη αντίφαση

theotokas georgios

του Γιώργου Θεοτοκά

Στην πρόσφατη ψηφοφορία στη βουλή για την ψήφιση των προαπαιτούμενων μέτρων του νέου μνημονίου, ο πρωθυπουργός είχε πει ότι εξαναγκάσθηκε να αποδεχθεί μία πολύ δύσκολη, όπως την χαρακτήρισε, συμφωνία, επειδή η άλλη επιλογή που είχε ήταν η άτακτη χρεοκοπία.

Αν όμως αυτή είναι η πεποίθησή του, εύλογα μας δημιουργείται η απορία, γιατί δεν έκανε το ίδιο και πριν από το δημοψήφισμα, το οποίο αποφασίσθηκε αιφνιδιαστικά μία ημέρα πριν από την προγραμματισμένη λήξη της διαπραγμάτευσης και τέσσερις ημέρες πριν από τη λήξη της παράτασης του προγράμματος στήριξης.

Οπως αποδείχθηκε από τις τελευταίες εξελίξεις, ο Αλ. Τσίπρας δεν επιθυμούσε τη ρήξη και την έξοδο από το ευρώ, ενώ ταυτόχρονα είναι βέβαιο ότι και πριν από τη διακοπή της διαπραγμάτευσης με τη διαδικασία του δημοψηφίσματος, τα δεδομένα προφανώς ήταν τα ίδια, η μόνη εναλλακτική επιλογή και τότε ήταν η ρήξη και η άτακτη χρεοκοπία. Το γιατί λοιπόν επέλεξε να μην συμβιβασθεί, αλλά να προχωρήσει μονομερώς σε δημοψήφισμα υπό συνθήκες που προμήνυαν ρήξη, μολονότι, όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια, δεν την επιθυμούσε, αυτό αποτελεί αντίφαση με σχέση με την τελική του στάση και είναι κάτι που πρέπει να εξηγηθεί κάποια στιγμή.

Η διαφορά είναι ότι αν συνθηκολογούσε τότε, θα είχαμε παράταση του προγράμματος, χωρίς το μείζον πρόβλημα με τους ελέγχους κεφαλαίων και τις κλειστές τράπεζες και πιθανότατα θα είχαμε επίσης μία συμφωνία λιγότερο κακή από αυτή που τελικά υπέγραψε, με βάση τουλάχιστον τα προηγούμενα δεδομένα της διαπραγμάτευσης.

Επιπλέον, πιθανόν να υπήρχε τότε και η επιλογή της ομαλής περαίωσης των διαπραγματεύσεων και της έγκρισής της τελικής πρότασης των πιστωτών μέσω της διαδικασίας του δημοψηφίσματος, στο οποίο θα μπορούσαμε να πάμε συντεταγμένα, σε συνεννόηση με τους δανειστές, με επίκληση της ασυμφωνίας του τελικού σχεδίου με τις προγραμματικές εξαγγελίες της κυβέρνησης, για την οποία θα έπρεπε να συναινέσει το εκλογικό σώμα και με το σκεπτικό της κυβέρνησης ότι αυτό ήταν το τελικό αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης και μέχρι εκεί κατέστη δυνατό να το φτάσει, ώστε να κληθεί ο λαός να επικυρώσει ή μη ένα τελικό σχέδιο συμφωνίας, έχοντας υπόψη του από τότε αυτό το οποίο είπε ο πρωθυπουργός τελευταία στη βουλή: ότι δηλαδή δεν υπήρχε άλλη εναλλακτική επιλογή πέραν της χρεοκοπίας.

Το πιθανότερο θα ήταν ότι η επισήμανση της πραγματικότητας προ του δημοψηφίσματος, θα είχε ως αποτέλεσμα την έγκριση του τελικού σχεδίου και μέχρι τότε την εξακολούθηση της χρηματοδότησης των τραπεζών και τη συνέχιση της λειτουργίας τους.

Το συντεταγμένο δημοψήφισμα πιθανότατα, εκτός από τις τράπεζες και την οικονομία, θα διέσωζε πολιτικά και την κυβέρνηση, αφού η έγκριση από το εκλογικό σώμα του τελικού αποτελέσματος της διαπραγμάτευσης θα απέτρεπε τους γνωστούς τριγμούς που υπήρξαν στη βουλή και θα νομιμοποιούσε πλήρως την παρέκκλιση από το κυβερνητικό πρόγραμμα και τις προεκλογικές εξαγγελίες. Ενώ τώρα αυτό που κατάφερε η κυβέρνηση είναι να φανεί διπλά ασυνεπής:

Και ως προς την εφαρμογή του προγράμματός της και ως προς το αποτέλεσμα που προέκυψε από το δημοψήφισμα, αφού παρά το ηχηρό «Οχι» οι δανειστές δεν μετρίασαν τις αξιώσεις τους, αλλά αντίθετα τις μεγέθυναν, με τελική κατάληξη την υπογραφή μιας συμφωνίας χειρότερης από αυτήν που απορρίφθηκε με μεγάλη πλειοψηφία στο δημοψήφισμα, το οποίο μπορεί να πει κανείς ότι ακυρώθηκε στην πράξη.

Η αλήθεια είναι ότι όλες οι προηγούμενες κινήσεις του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης κατά τους τελευταίους μήνες, θα μπορούσαν να εξηγηθούν μόνο με τη λογική της ρήξης, όχι απαραίτητα ως μόνης και προαποφασισμένης επιλογής, αλλά και ως εναλλακτικής. Αν όμως το σενάριο της ρήξης δεν ήταν πράγματι στο μυαλό τους, τότε όλοι οι χειρισμοί μπορούμε να πούμε πλέον ότι ήταν ατυχείς και άστοχοι.

Και όσο και αν επιχαίρουν οι κυβερνώντες για το γεγονός ότι οι δανειστές δεν κατάφεραν να γκρεμίσουν την αριστερή κυβέρνηση, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Οι πιστωτές πέτυχαν τη μία από τις δύο εναλλακτικές τους που ήταν προφανώς και η προτιμότερη γι’αυτούς. Αντί να ρίξουν την κυβέρνηση, την έβαλαν στα νερά τους, την ταπείνωσαν, την κατέστησαν ανώδυνη και επιπλέον της στέρησαν την ηρωοποίηση που θα είχε η εκδοχή της πτώσης της, χωρίς ταυτόχρονα να προκαλέσουν την οικονομική και πολιτική αναταραχή που θα είχε η εναλλακτική της ρήξης.

Ισως δεν έχουν αποτιμήσει ακόμη την κατάσταση στην κυβέρνηση, αλλά και οι δύο εκδοχές, win-win ήταν για τους δανειστές και ασφαλώς το εντελώς αντίθετο για την ίδια. Ομως, κρίνοντας καθαρά πολιτικά, οι συνέπειες από την τελική κατάληξη των πραγμάτων πιθανότατα θα είναι ακόμη πιο δυσμενείς για την κυβέρνηση, απ’ ότι θα ήταν στο ενδεχόμενο της πτώσης της, αφού μετά την πλήρη συνθηκολόγηση, το εγχείρημα της αριστερής διακυβέρνησης φαίνεται να έχει καεί και πανευρωπαϊκά.

eep logo