Στη Σαμοθράκη δεν ήταν στραβός ο γιαλός...

samothraki 1

του Χρήστου Λαμπρίδη*

Με αφορμή το κυβερνητικό φιάσκο της Σαμοθράκης με την επιλογή ακατάλληλου πλοίου, τα κυβερνητικά στελέχη όχι μόνο δεν παραδέχθηκαν «ότι αρμένιζαν στραβά», αλλά προσπάθησαν να μας πείσουν ότι «είναι στραβός ο γιαλός», αποδίδοντας το δικό τους λάθος σε πρόβλημα λιμενικών υποδομών.

Στη συνέχεια τη σκυτάλη πήραν ορισμένα φιλικά προς την κυβέρνηση ΜΜΕ, τα οποία επικαλούμενα κυβερνητικές πηγές επιχείρησαν να διαστρεβλώσουν την πραγματικότητα. Ισως γιατί η πραγματικότητα η οποία οδηγεί στη σύγκριση των πεπραγμένων της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με τα αντίστοιχα των Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ είναι αμείλικτη.

Μάλιστα επικαλέστηκαν την τελευταία έκθεση της Πανελλήνιας Ενωσης Πλοιάρχων Εμπορικού Ναυτικού (ΠΕΠΕΝ) η οποία «εντοπίζει» προβλήματα σε λιμάνια, ωστόσο παρέλειψαν να αναφέρουν ότι η έκθεση αυτή κατατίθεται σε περιοδική βάση. Ισως γιατί αναπόφευκτα θα προέκυπτε το ερώτημα της ανταπόκρισης σε αυτή την έκθεση των κυβερνήσεων πριν από το 2014.

Οι υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Λιμένων επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ μελέτησαν ένα προς ένα τα προβλήματα που αναφέρονται, επικοινώνησαν με το σύνολο των φορέων που έχουν την ευθύνη για την αποκατάστασή τους και συνεργάστηκαν μαζί τους ώστε να σχεδιαστούν λύσεις, ενώ ενημερώθηκε αναλυτικά και η ΠΕΠΕΝ.

Η αξιόπιστη ωστόσο προσέγγιση των προβλημάτων του λιμενικού συστήματος απαιτεί τη μελέτη του τρόπου διακυβέρνησής του. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ παρέλαβε ένα λιμενικό σύστημα το οποίο, σε ό,τι αφορά την πλειονότητα των φορέων διαχείρισης, είναι μη λειτουργικό. Η μαζική απόδοση στην Αυτοδιοίκηση, από το 2014 και πριν, των Λιμενικών Ταμείων, χωρίς σχέδιο και χωρίς τη δημιουργία των αναγκαίων εργαλείων υποστήριξης, συνέβαλε στη σημερινή κατάσταση.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φορείς διαχείρισης λιμένων από 54 που ήταν το 2001 έφτασαν τους 105 κυρίως εξαιτίας των διασπάσεων που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 2010-2013. Αυτοί οι φορείς μάλιστα διαχειρίζονται σε αρκετές περιπτώσεις προβληματικές υποδομές που έχουν κατασκευαστεί πριν από δεκαετίες (κατασκευές του Δημοσίου χωρίς άδεια, μη λειτουργικές, με συνεχή προβλήματα προσχώσεων κ.λπ.), ενώ για προβλήματα που παρατηρήθηκαν σε νεότερες κατασκευές οι σχετικοί φάκελοι στάλθηκαν στις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές.

Για την αποφυγή παρόμοιων προβλημάτων στο μέλλον, το 2017 θεσμοθετήθηκε η συμμετοχή εκπροσώπου της ΠΕΠΕΝ στην Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων.

Προκειμένου να αντιμετωπίσει τις δυσλειτουργίες που αναφέρθηκαν, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ διαμόρφωσε συγκεκριμένη, κοστολογημένη πρόταση λιμενικής διακυβέρνησης, για τη δημιουργία περιφερειακών συστημάτων τα οποία θα έχουν αρμοδιότητες σχεδιασμού σε περιφερειακό επίπεδο, ενώ θα υποστηρίζουν τη λειτουργία των φορέων διοίκησης σε τοπικό επίπεδο. Η πρόταση εστάλη στους συναρμόδιους υπουργούς, ενώ μέχρι και τον Ιούνιο του 2019 ήταν σε εξέλιξη η διαδικασία διαβούλευσης με εκπροσώπους συλλογικών φορέων.

Επίσης προχώρησε σε θεσμικές παρεμβάσεις, ιδιαίτερα μέσω του νόμου 4504/2017 για την αντιμετώπιση χρονιζόντων προβλημάτων. Η αποκατάσταση της νομιμότητας στις χερσαίες ζώνες, η εκτέλεση εργασιών συντήρησης για την αποφυγή άμεσου κινδύνου χωρίς περιττές διαδικασίες, η μείωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών για εργασίες συντήρησης μικρής κλίμακας, η δυνατότητα χρήσης ηλεκτρονικών τραπεζικών υπηρεσιών στις συναλλαγές των Λιμενικών Ταμείων και η δυνατότητα πρόσληψης προσωπικού ορισμένου χρόνου είναι μερικές μόνο από τις θεσμικές παρεμβάσεις που έδωσαν ανάσα στους φορείς διαχείρισης.

Σημαντική επίσης είναι και η διάταξη που έδωσε τη δυνατότητα στους δήμους να γίνουν φορείς διοίκησης λιμενικών υποδομών που δεν υπάγονται στη δικαιοδοσία κανενός άλλου φορέα, επιλύοντας έτσι το πρόβλημα της ύπαρξης «ορφανών» λιμανιών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2015 μέχρι και το 2018 ενισχύθηκε σημαντικά η χρηματοδότηση έργων μικρής κλίμακας από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) της Γενικής Γραμματείας Λιμένων. Ιδιαίτερα κατά το έτος 2018 το ποσό που διατέθηκε σχεδόν τετραπλασιάστηκε, σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, καλύπτοντας το σύνολο σχεδόν των αιτημάτων, φτάνοντας τα 18,2 εκατ. ευρώ για την υλοποίηση 144 λιμενικών έργων.

Επίσης εν όψει της νέας προγραμματικής περιόδου ΕΣΠΑ 2021-2027, σε συνεργασία με τους φορείς διαχείρισης κατέθεσε 66 προτάσεις μελετών προς χρηματοδότηση για έργα σε λιμάνια προς το συναρμόδιο υπουργείο Ανάπτυξης, ενώ σχεδιάστηκε και εκδόθηκε πρόσκληση στο πλαίσιο του προγράμματος ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ ΙΙ του υπ. Εσωτερικών, για τη χρηματοδότηση των Δημοτικών Λιμενικών Ταμείων για τη σύνταξη/επικαιροποίηση τεχνικών μελετών με συνολικό προϋπολογισμό προγράμματος τα 20 εκατ. ευρώ.

Η δημοσιοποίηση σε φιλοκυβερνητικά έντυπα μυθευμάτων περί 600 εκατ. στο υπουργείο Ναυτιλίας, τα οποία δήθεν δεν αξιοποιήθηκαν για λιμενικά έργα, προερχόμενα ακόμα και από πόρους του «Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας», δεν φτάνει για να απαξιώσει το έργο του ΣΥΡΙΖΑ στα λιμάνια. Ούτε επίσης οι αναληθείς αναφορές ότι το υπουργείο «κατάφερε να απορροφήσει» μόνο 29.484.021,39 ευρώ, ποσό το οποίο ασφαλώς αφορά το ΠΔΕ του υπουργείου Ναυτιλίας.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σε συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα μόνο για λιμενικές υποδομές έχουν ενταχθεί έργα περίπου 236 εκατ. ευρώ, χωρίς να υπολογίζονται σε αυτά σύνθετα έργα, έργα τα οποία χρηματοδοτούν οι φορείς διαχείρισης και έργα ενταγμένα στο ΠΔΕ άλλων υπουργείων (π.χ. Σίγρι 13,9 εκατ. ευρώ, λιμένας Αθηνιού Θήρας 8,4 εκατ. ευρώ κ.ά.).

Θα μπορούσε κανείς να αναφερθεί και σε σειρά άλλων πρωτοβουλιών και προτάσεων χρηματοδότησης έργων που κατατέθηκαν. Ωστόσο για την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας είναι βέβαιο ότι ο πήχης έχει τεθεί ψηλά. Αντί λοιπόν να προσπαθούν να απαξιώσουν τα πεπραγμένα των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ για να δικαιολογήσουν δικές τους αστοχίες, θα πρέπει να διαμορφώσουν τη δική τους συγκεκριμένη πρόταση η οποία να είναι απαλλαγμένη από τις νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες και να απαντά στα πραγματικά προβλήματα.

*Ο Χρήστος Λαμπρίδης είναι τέως γενικός γραμματέας Λιμένων του υπουργείου Ναυτιλίας

 

eep logo