του Δημήτρη Καπράνου*
Επί τη επετείω της 28ης Οκτωβρίου 1940, καλό θα είναι να θυμηθούμε, ότι ελληνικά φορτηγά πλοία είχαν συμμετοχή στην επιχείρηση αποχώρησης των Συμμαχικών Δυνάμεων στη Δουνκέρκη (Μάιος 1940), στις επικίνδυνες νηοπομπές για τον εφοδιασμό της ΕΣΣΔ, στο Μουρμάνσκ (1941-1944), αλλά και στην απόβαση στη Νορμανδία (Ιούνιος 1944), όπου έγειρε οριστικά η πλάστιγγα υπέρ των συμμαχικών μας δυνάμεων.
Να μην ξεχνάμε ότι την πρώτη ημέρα του πολέμου, βυθίσθηκε το φορτηγό “Ιωάννης Καρράς”, στο λιμάνι Γκντύνια της Πολωνίας, παρ' ότι η Ελλάς δεν είχε εμπλακεί στον πόλεμο.
Να μη λησμονούμε ότι κατά τον Πόλεμο των Ωκεανών, το Ελληνικό Εμπορικό Ναυτικό σχεδόν αφανίστηκε, καθώς από τον Σεπτέμβριο του 1939 μέχρι τον Μάρτιο του 1945 είχαμε απώλεια 429 πλοίων χωρητικότητας 1.346.500 τόνων, χωρίς να υπολογίζονται σε αυτά τα 150 ελληνόκτητα υπό ξένες σημαίες που συμμετείχαν σε πολεμικές επιχειρήσεις. Ότι 334 πλοία χάθηκαν από πολεμικές αιτίες, ότι έχασαν τη ζωή τους σε πλοία από πολεμικές αιτίες 2.150 Έλληνες ναυτικοί, εκτός πλοίων από διάφορες πολεμικές αιτίες 850 νεκροί και σε αύτανδρες απώλειες 18, σύνολο 3.018. Να μην λησμονούμε ότι είχαμε 2.500 τραυματίες, από τους οποίους 2.000 έμειναν ανάπηροι, 645 αιχμαλωτίστηκαν, ενώ 150 παρεφρόνησαν από τη φρίκη του πολέμου.
Οι Έλληνες ναυτικοί πληροφορήθηκαν την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου το απόγευμα της 28ης Οκτωβρίου 1940, από έκτακτο δελτίο της Ελληνικής Εκπομπής του BBC, που μετέδιδε το Μήνυμα της Ελληνικής Κυβερνήσεως: «Κατ’ εντολήν της Ελληνικής Κυβερνήσεως άπαντα τα εις τον Ειρηνικόν ευρισκόμενα φορτηγά, εάν μεν κατευθύνονται προς την Αμερικήν να συνεχίσωσι τον πλουν των, εάν δε πλέουν προς την Ασίαν να αλλάξουν πορείαν και να πλεύσουν προς Βρετανικόν ή Ολλανδικόν λιμένα ή λιμένα των Ηνωμένων Πολιτειών ή ανήκοντα εις ταύτα. Τα εις τον Ατλαντικόν ευρισκόμενα ελληνικά φορτηγά εάν μεν κατευθύνονται προς δυσμάς, να συνεχίσουν τον πλουν των, εάν δε προς ανατολάς να πλεύσουν προς Βρετανικόν λιμένα. Τα ελληνικά πλοία δέον να μην πλεύσουν εις λιμένας Γαλλικούς ή Γαλλικών αποικιών».
Τότε, εκδόθηκαν και δημοσιεύθηκαν αυθημερόν (28/10/1940) στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο Α.Ν. 2606/1940, που έθετε τη χώρα σε κατάσταση πολιορκίας, ο Α.Ν. 2609/1940, που παρείχε εξουσιοδότηση στον Έλληνα πρέσβη στο Λονδίνο να προβαίνει σε επιτάξεις και ναυλώσεις ελληνικών πλοίων και ο Α.Ν. 2669/1940, που παρείχε εξουσιοδότηση στον υπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας να θέτει σε επιστράτευση τους ναυτικούς. Τότε, η Κυβέρνηση συμφώνησε με τους Βρεταννούς για συλλογική χρονοναύλωση του ελληνικού ποντοπόρου εμπορικού στόλου μέχρι το τέλος του πολέμου.
Στην Αθήνα, η Ένωσις Ελλήνων Εφοπλιστών έκαψε όλα τα έγγραφα βάσει των οποίων θα μπορούσε ο κατακτητής να γνωρίζει τα στοιχεία κάθε ελληνικού πλοίου και ταυτοχρόνως δημιουργήθηκε στο Λονδίνο η Ελληνική Επιτροπή Ναυτιλιακής Συνεργασίας γνωστή ως “Committee”, η οποία λειτουργεί μέχρι και σήμερα.
Ελάχιστοι θα θυμηθούν αυτές τις ημέρες την προφορά της Ελληνικής Εμπορικής Ναυτιλίας, η οποία “ανεστήθη” και μεγαλούργησε με τα περίφημα μεταπολεμικά “Λίμπερτι”, τα οποία δεν χαρίσθηκαν, αλλά πωλήθηκαν από τους Αμερικανούς στους Έλληνες ναυτίλους.
Έτσι, για να μην λησμονούμε την πραγματική Ιστορία...
*από την "Εστία", 27.10.23
