Του Νότη ΑνανιάδηΜια διαφήμιση για τα στοιχηματικά παιχνίδια δείχνει μια αστική πολυκατοικία, προφανώς κάπου στην Ελλάδα με τους γείτονες δυο διπλανών μπαλκονιών να έχουν κρεμασμένες δυο σημαίες κρατών που υποστηρίζουν στο Μουντιάλ. «Είμαστε ό,τι παίζουμε», λέει το σλόγκαν.
Στο ποδόσφαιρο, περισσότερο από ίσως από κάθε άλλο σπορ, η επιλογή μιας ομάδας που στηρίζεις έχει μια σαφή ιδεαλιστική αναφορά.
Είμαστε (με) μια ομάδα για λόγους τοπικούς - γεωγραφικούς, οικογενειακούς - κοινωνικού περιβάλλοντος, ίσως και για ψευδοιδεολογικούς που συνήθως κατασκευάζονται αργότερα : ο «λαϊκός» Ολυμπιακός ή ο ΠΑΟΚ, έναντι του «αστικού» Παναθηναϊκού ή Άρη και πάει λέγοντας. Κυρίως όμως στο ποδόσφαιρο είμαστε (με) μια ομάδα γιατί έτσι έτυχε, γιατί για κάποιον λόγο σε παιδική ηλικία μας άρεσε, την είδαμε ή ακούσαμε από έναν μεγαλύτερο ξάδελφο ή κάποιο θείο γι' αυτή, γιατί «είμαστε Ολυμπιακός (ή οτιδήποτε άλλο)». Έτσι απλά. Από μόνη της η δυσκολία να αναλυθεί επιστημονικά ο λόγος προτίμησης μιας ομάδας από μιαν άλλη ίσως εξηγεί και την σχεδόν μεταφυσική «ταύτιση» με την ομάδα αυτή. Με την ομάδα μας, την ομάδα της καρδιάς μας. Στη ζωή μας αλλάζουμε δουλειά, γυναίκα και κόμμα, αλλά ποτέ ομάδα!
Η διαφήμιση με ενόχλησε γιατί αμφισβητεί ευθέως τον πυρήνα αυτής της μεταφυσικής ταύτισης. Όχι γιατί εξυπηρετεί μια λογική - το χρήμα έναντι μιας λατρείας - αλλά γιατί φέρνει μοιραία και απροκάλυπτα σε μετωπική σύγκρουση τη λογική του οικονομικού κέρδους με την υποστήριξη μιας ιδέας. Εις βάρος της ιδέας. Κι αν αυτό μπορεί να συμβαίνει σε μια τέτοια σχεδόν μεταφυσική και γι' αυτό πανίσχυρη ταύτιση αντιλαμβάνεται κανείς πόσο εύκολα «χάνουν» από το κέρδος σε μια θεωρητική σύγκρουση - σύγκριση άλλες ιδέες, που εύλογα άλλωστε μπαίνουν σε διαδικασία αναθεώρησης με το πέρασμα των χρόνων.
Θα πει κανείς, απ' όλη την ιστορία του Μουντιάλ γι' αυτή τη διαφήμιση βρήκες να γράψεις; Αυτό σε ενόχλησε; Και σιγά μην σκέφτηκε όλα αυτά ο διαφημιστής της. Δίκιο θα έχει. Αλλά έχω παλιά μυαλά. Δεν θα μπορούσα να στοιχηματίσω ποτέ εις βάρος του Ολυμπιακού, ενώ με συγκινούν ακόμη στίχοι, όπως του Νικόλα Άσιμου : «εγώ με τις ιδέες μου και σεις με τα λεφτά σας.».
