Οι πόλεις των άλλων… οι ζωές των άλλων… το δικό μας μεγάλο λιμάνι

1 peiraias limani

της Μάρας Γροζοπούλου*

Με αφορμή την υπογραφή του πρωτόκολλου συνεργασίας μεταξύ του ΕΒΕΠ και του Εμπορικού Επιμελητηρίου του Αμβούργου, έρχονται στο μυαλό μου τα λόγια κάποιων φίλων επιστρέφοντας από το ταξίδι τους σε αυτή την συναρπαστική, όπως είπαν, πόλη – λιμάνι.
Λόγια των περισσότερων από εμάς μετά από σχεδόν κάθε επιστροφή από κάποια ευρωπαϊκή πόλη, μετά από σχεδόν κάθε ταξίδι. Σκέψεις για το πόσο «ρυθμισμένες» είναι αυτές οι πόλεις, για το ανοιχτό θαλάσσιο μέτωπο που συνυπάρχει με τον αστικό ιστό και ενσωματώνεται στο ρυθμό των κατοίκων… Συγκρίσεις και συσχετισμοί μεταξύ της πόλης μας και των πόλεων των άλλων, της αστικής μας καθημερινότητας και της ζωής των άλλων.

Τώρα όμως και στην πόλη μας κάτι αλλάζει. Υπάρχουν παντού τρύπες και εργοτάξια καθώς δύο μεγάλα μεταφορικά έργα υλοποιούνται. Ποίος όμως είναι ο ρόλος αυτών των παρεμβάσεων που μεταλλάσουν σταδιακά το αστικό τοπίο αλλά και τις συνήθειές μας και σε ποίο βαθμό διασυνδέονται λειτουργικά με τον μητροπολιτικό ρόλο της πόλης – λιμάνι του Πειραιά ως Νότιας Πύλης του Πολεοδομικού Συγκροτήματος του Λεκανοπεδίου αλλά και ως διαμετακομιστικού κέντρου στη Μεσογειακή Λεκάνη ;

Ο χωρικός προορισμός των πόλεων και ο ρόλος που εν τέλει καλούνται να διαδραματίσουν καθορίζεται, κατά βάση, από τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό και σίγουρα προγραμματίζεται έγκαιρα, και όχι τυχαία, με ευρύ χρονικό ορίζοντα[1], ενώ είναι το αποτέλεσμα αντίστοιχα ευρείας διεπιστημονικής μελέτης και έρευνας.

Ο θεσμοθετημένος ρυθμιστικός σχεδιασμός, βάσει του εγκεκριμένου σήμερα Ρυθμιστικού Σχεδίου για την Αττική (ν. 4277/2014), αναγνωρίζει ότι στον Πειραιά, ο οποίος αποτελεί πόλο διεθνούς/εθνικής εμβέλειας, «…υπάρχει παραδοσιακά σημαντική δυναμική η οποία με την ενεργοποίηση της μπορεί να δράσει καταλυτικά στην ανάπτυξη της Περιφέρειας και της χώρας. Η δυναμική αυτή εντοπίζεται στην παράκτια ζώνη και στις χωροθετημένες δραστηριότητες του ναυπηγοεπισκευαστικού τομέα…», ενώ κεντρικός στόχος μεταξύ άλλων είναι η καλύτερη λειτουργική διασύνδεση μεταξύ της λιμενικής ζώνης και του αστικού ιστού.

Η πόλη βρίσκεται άρρηκτα συνδεδεμένη με το λιμάνι σε κάθε θεώρηση που επιχειρείται, σε κάθε προγραμματικό στόχο που τίθεται αλλά και σε κάθε παρέμβαση που προγραμματίζεται. Ή έτσι θα έπρεπε τουλάχιστον…

Η επέκταση του δικτύου των μέσων σταθερής τροχιάς (τραμ, μετρό) με σκοπό τη σύνδεση του κέντρου με τις παραδοσιακές περιοχές κατοικίας του ευρύτερου Πειραιά και των δυτικών Δήμων αναμφισβήτητα λειτουργεί στην κατεύθυνση της ενίσχυσης του μητροπολιτικού ρόλου της πόλης. Όμως είναι αυτό αρκετό ; Και με τον λιμενικό/θαλάσσιο χώρο τί γίνεται ;

Ήδη από το 2014, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε νομοθεσία σχετικά με τη δημιουργία ενός κοινού πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό στην Ευρώπη. Στη χώρα μας, σε αντίθεση με τις «πόλεις των άλλων» (Ισπανία, Γαλλία, Βέλγιο, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο) ο χωροταξικός σχεδιασμός στις θαλάσσιες περιοχές δεν ρυθμίζεται με νόμο και αντίστοιχα δεν έχει υιοθετηθεί στρατηγική για την αειφορία των ακτών.

Σε μια πόλη όπου το λιμάνι αποτελεί αφενός τον ίδιο τον γεωγραφικό της προσδιορισμό, αφ’ ετέρου το σημαντικότερο της τοπόσημο διαχρονικά αλλά και πεδίο μετασχηματισμών και άσκησης σημαντικότατων οικονομικών δραστηριοτήτων, ας είναι τώρα η κατάλληλη εκείνη στιγμή για να ανοίξει ο δημόσιος διάλογος για αυτή την δημιουργική συνύπαρξη… Ας είναι η στιγμή να γίνει ο Πειραιάς η «πόλη των άλλων» στα μάτια και τις αφηγήσεις των επισκεπτών του.

* Η Μάρα Γροζοπούλου είναι Χωροτάκτης - Πολεοδόμος (MSc, I.U. Paris)

[1] Σημειώνεται ότι ήδη από το 2010 η Ε.Ε. θέσπισε μια δεκαετή στρατηγική, «Ευρώπη 2020», για την απασχόληση και την ανάπτυξη

Στάζει φως στη θάλασσα...
Πέφτει η νύχτα στο λιμάνι...
φωτο: Αλέξανδρος Πανίδης
Άνοιξη στο Τουρκολίμανο!
Μια θάλασσα ελπίδες...
Κάθοδος στη θάλασσα..
Στα νερά του λιμανιού..
Παρά θιν αλός...
Ιστορίες στον ντόκο...
Ώρα να ανοίξουμε πανιά!
Συν-ομιλίες
φωτο: Αλέξανδρος Πανίδης
Θάλασσες...
Χταπόδια στην Πειραϊκή...
Γραμμές των οριζόντων!
Ούτε ο Σταυρός δεν μας προστατεύει...
Σταυρός, Μπαϊκούτσι, 28.03.2021
Αντανακλάσεις ...
Τα ρόδινα ακρογιάλια
Σύννεφα στα νερά της Αίγινας
Ανήσυχες νότες...
Αντανακλάσεις
φωτο: Δημήτρης Βρανάς
Ανθίζουν οι νύχτες...
Αλλοτινό...
Ο Μίτος του Λιμανιού..
Νύχτες στο λιμάνι...
Εορταστικό το μεγάλο λιμάνι!
Γλάροι στην κουπαστή
Το δέντρο που πληγώναμε..
Στην Πειραϊκή, είναι ακόμα καλοκαίρι...
Νύχτες στο Δημοτικό!
Πειραιάς αφ' υψηλού...
φωτο Lilian - Eva Mitrou
Νέες προοπτικές στο λιμάνι!
Ήλθε το Μετρό στον Πειραιά και το Δημοτικό...
Μετρό Πειραιά: «Πρεμιέρα» τη Δευτέρα!
Όταν ο πιλότος παλεύει με τα κύματα..
Προσεχώς, μετρό!
Η θάλασσα του Πειραιά..
Βάρκα, γιαλό...
Εκεί, στου λιμανιού την άκρη...
Ανατέλλει το <φεγγάρι του ελαφιού>...
Βόλτες στην Πειραϊκή...
Ο Λέων στο κέντρο του Πειραιά!
Στο μπλε του ουρανού...
Καλή Ανάσταση και για την Ουκρανία. (Με τον τρόπο του Βαν Γκονγκ)
Πουλιά της συννεφιάς
Κόκκινη ανατολή στην Φρεαττύδα...
Δρόμος του φεγγαριού
Τα ρόδινα ακρογιάλια
κάνει κρύο εκεί έξω...
Κακοκαιρία και κωπηλασία...
Απέραντος σεβασμός!!!
Χιονισμένο Δημοτικό! (φωτο Μαρία Βόντα)
Ακρόπολη χιονάτη!
Κάποιος είχε έμπνευση στην Πειραϊκή..
Experience night..
Σούρουπο στο λιμάνι του Βολου
Γιορτινή και η Φρεαττύδα..
Στολισμένες οι γειτονιές...
Θυμωμένη η θάλασσα στο Νησάκι...
Η μαγεία των Χριστουγέννων!
Ο Πύργος στο μεγάλο λιμάνι έβαλε τα γιορτινά του!
Χρόνια πολλά στον Άγιο Νικόλαο των ναυτικών!
Νοτιάς...
Στολίδια της Πειραϊκής
Φρεαττύδα, βράδυ Νοέμβρη..
Στο πανηγύρι του Άγιου Νείλου..
Το τραμ της νύχτας...
Πύργος στην ομίχλη...
28η Οκτωβρίου 2021
Ιστιοπλοϊκά στην Καστέλλα
Φθινοπωριάζει...
Τα ρόδινα ακρογιάλια...
Ferrari στο Πασαλιμάνι!
Λιμάνι Πειραιά: Αποχαιρετισμός στον Μίκη...
Καλή επιτυχία!
Ηλιοβασιλέματα...
Ένα το χελιδόνι...
Και πάλι, μπράβο ρε παιδιά !!!
Ο Σταυρός της Πειραϊκής στις Ημέρες Θάλασσας 2021
Καβάλα στο δελφίνι...
Σκιές στα μάρμαρα του παρελθόντος
Υπερπανσέληνος!
φωτο: Αλέξανδρος Πανίδης
Ηλιοβασίλεμα της πυρκαγιάς
φωτο: Αλέξανδρος Πανίδης
Κάβος τη νύχτα
φωτο Αλέξανδρος Πανίδης
Ο Άγιος Νικόλαος στο Μπαϊκούτσι
Ναυτικός (φωτο Γιώργος Χριστάκης)
25η Μαρτίου 2021 - 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση
Αντανακλάσεις
φωτο Αλέξανδρος Πανίδης
Gone with the wind...
Εδώ καράβια χάνονται, βαρκούλες αρμενίζουν...(φωτο Γιώργος Χριστάκης)
Κρουαζιερόπλοια σε λιμάνι

eep logo