Η διάσημη Nelly’s το είχε φωτογραφίσει όπως φαίνεται, ήδη από τη δεκαετία του ’30. Όταν κάποτε φίλοι από τη Θεσσαλονίκη με ρώτησαν ποιο είναι το πραγματικό σημείο αναφοράς του Πειραιά, δεν δυσκολεύτηκα να πω : το Πασαλιμάνι!
Υπερτοπικό σημείο αναφοράς. Ήμουν μικρό παιδί όταν εκεί πήγαιναν τα μεγάλα μου ξαδέρφια για καφέ και διακριτικό φλερτ στην κλειστή κοινωνία της δεκαετίας του ’60. Στου «Παπασπύρου» κατεβαίναμε οικογενειακώς. Λίγο πιο δίπλα και λίγο αργότερα το «Αλεξάνδρειο» ήταν σημείο αναφοράς για τη νεολαία της εποχής προς τα τέλη της δεκαετίας του ’60. Πιο δίπλα του «Μπελ Αμί» τραγουδήθηκε κιόλας. Πιο πέρα ακόμη, η πασαρέλα ολοκληρωνόταν μετο «Φιν» και την εμβληματική «Φοντάνα»που οι καθώς πρέπει οικογένειες της δεκετίας του ’70 δεν αισθάνονταν ιδιαίτερα ευτυχείς όταν αντιλαμβάνονταν πως οι έφηβοι κανακάρηδές τους την προτιμούσαν από όλες τις άλλες καφετέριες. Ήταν η εποχή που κάποιοι γονείς νόμιζαν κια φοβόντουσαν ότι σε κάποια κακόφημα στέκια τα ναρκωτικά «στα ρίχνουν την κοκα κόλα ή στον καφέ».
Εν τω μεταξύ στην πασαρέλα, όπως ακόμη τη λένε, συνέρρεαν νέοι από όλους τους δήμους του Πειραιά, αλλά και το Μοσχάτο, την Καλλιθέα ή το Φάληρο. Και είναι αξιοσημείωτο ότι ακόμη, ενώ τα ονομάτα των μαγαζιών έχουν αλλάξει, με εξαίρεση φυσικά την «Φοντάνα» που αντέχει, οι έφηβοι και οι έφηβες της εποχής μας στο Πασαλιμάνι κατεβαίνουν. Στην πασαρέλα αλλά και στα μαγαζιά των διαφορων καθέτων προς την πλατεία Κανάρη.
Παλιότερα, στην άλλη πλευρά, επί της Γρηγορίου Λαμπράκη, που παλιότερα λεγόταν Βασιλίσσης Σοφίας, υπήρχαν οι «Βερσαλλίες» καφενείο που πλέον έχει γκρεμιστεί και πλέον στεγάζει την Alpha Bank και πάνω γραφεία. Και φυσικά το εντυπωσιακό «Σπλέντιτ» με τα μαρμάρινα τραπέζια του και τα μεγάλα μπιλιάρδα του, έξω από την τζαμαρία του οποίου στέκονταν με τις ώρες περαστικοί για να απολαύσουν τους δεξιοτέχνες της στέκας. Σήμερα εκεί είναι το πρώην Carrefour Μαρινόπουλος που αναμένεται να στεγάσει ένα από τα πρώτα υπερμάρκετ Σκλαβενίτης, μετά την σχετική εταιρική συμφωνία των δύο πλευρών.
Αλλά δεν είναι μόνο αυτά τα ιστορικά καφενεία που λείπουν από την ίδια πλευρά του δρόμου. Το Πασαλιμάνι μέχρι και την δεκαετία του ’80 ήταν πόλος έλξης και για μια σειρά κινηματογράφων που βρίσκονταν εκεί. Κάνοντας κανείς βόλτα ερχόμενος από την οικία Στρίγκου, την παλιά Γαλλική Ακαδημία, που σήμερα στεγάζει την βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Λασκαρίδη συναντούσε διαδοχικά τον «Απόλλωνα», μετά το πρώτο χοτντογκάδικο του Πειραιά το «Διάνα», το σινέ-«Σπλέντιντ» που είχε και θερινό στην ταράτσα του, το «Καπιτόλ», το «Παλλάς» που επίσης είχε θερινό στην ταράτσα και στρίβοντας αριστερά στη Σωτήρος, απέναντι έβρισκε το «Ολύμπιον», εκεί που σήμερα είναι το ομώνυμο εμπορικό κέντρο.
Τα χρόνια έχουν περάσει, το «Αυγό» όπου στέκει το πέτρινο ρολόι του Πασαλιμανιού, δεν είναι πια ωοειδές, όπως το θυμούνται κάποιοι σινεφίλ από την ταινία «Η Αλίκη στο Ναυτικό», η «Μυροβόλος» κάτω από την Γαλλική Ακαδημία δεν υπάρχει και φυσικά δεν βγάζει τραπέζια και καρέκλες απέναντι, στη μαρίνα από κάτω δεν νοικιάζουν βαρκούλες για βόλτες μέσα στο λιμάνι ή και μέχρι το νησάκι του Κουμουνδούρου, τα πρότυπα της εποχής έχουν κι αυτά αλλάξει, αλλά κατά ένα μυστήριο, σχεδόν μαγικό τρόπο, το Πασαλιμάνι εξακολουθεί να αποτελεί σημείο αναφοράς και πόλο έλξης για τους νέους και τις νέες της πόλης.
Αναγνώστης Κέντρος
