Είναι ένα από τα πιο άσχημα κτήρια του Πειραιά. Ίσως από τα ασχημότερα δημόσια κτήρια της χώρας. Μικρή σημασία έχει ότι ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε την εγκατάσταση εκεί δημοτικής Βιβλιοθήκης. Πάλι άσχημο κτήριο θα ήταν. Και μόνο που βλέπεις στην πρόσοψή του να κρέμονται τα κλιματιστικά από κάθε γραφείο, φτάνει.
Παρ’ όλα αυτά, εκ του ρόλου του αποτελεί την καρδιά της πόλης. Όχι μόνο για τις υπηρεσίες που φιλοξενεί, γιατί εκεί είναι το γραφείο του δημάρχου, εκεί συνεδριάζει το δημοτικό συμβούλιο και θεωρητικά τουλάχιστον εκεί λαμβάνονται σοβαρές αποφάσεις που αφορούν στο μέλλον του Πειραιά, αλλά γιατί το κτήριο του Δημαρχείου, αποτελεί εδώ και δεκαετίες σημείο κοινωνικής αναφοράς.
Ο Πειραιάς διατηρεί ακόμη την ταυτότητα μιας κοινότητας, τα περισσότερα μέλη της οποίας γνωρίζονται μεταξύ τους. Στη «Στάνη», ακριβώς κάτω από το Δημαρχείο, στην είσοδο, στους διαδρόμους του, λες τις περισσότερες «Καλημέρες». Ίσως μόνο στη βόλτα στο Πασαλιμάνι από την πλατεία Αλεξάνδρας μέχρι την Φρεαττύδα, ίσως μόνο εκεί συναντάς περισσότερους γνωστούς.
Θυμάμαι την δεκαετία του ’70 και του ’80, πολύ πριν εμφανιστούν τα κινητά, όταν δύο σημεία του Δημαρχείου αποτελούσαν σταθερούς πόλους συναντήσεων, κοινωικοποίησης, αλλά και πολιτικοποίησης των νέων της εποχής.
Η Βιβλιοθήκη, που λειτουργούσε και ως αναγνωστήριο, στον 5ο όροφο του Δημαρχείου ήταν ο ένας πόλος. Στα πρώτα χρόνια μετά την μεταπολίτευση, με τα περισσότερα σχολεία χωρισμένα σε αρρένων και θηλέων, στη Βιβλιοθήκη κορίτσια και αγόρια έρχονταν πιο κοντά, σε ένα μάλιστα «προστατευμένο» περιβάλλον, ενώ πάνω από βιβλία, μέσα στην αίθουσα ανάγνωσης, περιστοιχισμένοι από εκατοντάδες τόμους, αλλά και στην είσοδο στο ισόγειο, που λειτουργούσε ως καπνιστήριο και βέβαια στην πλατεία έξω, σχηματίστηκαν παρέες, κάποιες από τις οποίες έγραψαν ή γράφουν ακόμη ιστορία στην πόλη.
Ο άλλος πόλος ήταν τα σκαλάκια, ακριβώς στη είσοδο του Δημαρχείου. Ένα δυο χρόνια πριν ολοκληρωθεί η δεκαετία του ’70, τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’80, την περίοδο των μεγάλων αμφισβητήσεων. Ο χώρος ήταν εκεί πάντα πιο «χύμα». Και κάτι το οποίο ήταν περιζήτητο, ήταν το μολύβι. Γράφει πολύ καλύτερα από το στυλό στα μάρμαρα, στα σκαλάκια. «7. Πάμε Ρούλη», «Είμαστε Παππού», «Μετά το φροντιστήριο εδώ».
Μάλλον αρχαία sms για τα οποία μας κυνήγαγαν οι θυρωροί του Δημαρχείου, μέχρι που κατάλαβαν ότι το ...κίνημα μεγάλωνε, δεν μπορούσε να ...κατασταλεί και συμβιβάστηκαν.
Ώρες ατέλειωτες, πολυάριθμες παρέες να συζητούν αν θα πάμε σε αυτήν την ταβέρνα ή την άλλη. Ή αν η εκδρομή του Σαββατοκύριακού με τις μηχανές θα είναι στην Αγία Άννα στην Εύβοια ή στο Καραθώνα, στο Ναύπλιο. Και καθώς ούτε διαδικασίες υπήρχαν, ούτε κλειστές ήταν οι παρέες, η άφιξη νέων μελών τροφοδοτούσε εξ αρχής τη συζήτηση. «Ο Ρούλης κάνει καλύτερα κεφτεδάκια». «Ναι, αλλά ο Θωμάς έχει καλύτερο κρασί». «Εγώ λέω Παππού». «Δεν έχει πολλούς μεζέδες και το κρασί είναι χάλια». «Ναι, αλλά έχει ατμόσφαιρα και μας αφήνει να τραγουδάμε και να χορεύουμε». «Πάμε Κωβαίο, που είναι σίγουρη λύση». Και η κουβέντα δεν τελείωνε.
Τώρα, αυτές οι συζητήσεις φαντάζομαι γίνονται στα chat. Και τα σκαλάκια τα έχουν αντικαταστήσει τα tablets. Αλλά κάτι απογεύματα, περνώντας από το Δημαρχείο, βλέπω ακόμα κάποιες παρέες πιτσιρικάδων να συναντιούνται εκεί και να κάθονται με τις ώρες. Δεν έχει παγώσει ο χρόνος προφανώς, αλλά μάλλον θα υπάρχει κάποιος υπόγειος, μυστικός τρόπος που μεταφέρει από γενιά σε γενιά φαινομενικά αδιάφορες, αλλά κοινωνικά ενδιαφέρουσες σταθερές της πόλης.
Αναγνώστης Κέντρος
