Μπροστά στον «Πύργο», με θέα ακριβώς στην «μπούκα» του λιμανιού μπορεί κανείς να βρει κάθε χρόνο, λίγο πριν τις δώδεκα το βράδυ την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, κάποιους ρομαντικούς στο μώλο να περιμένουν την αλλαγή του χρόνου και παράλληλα να δουν το πρώτο πλοίο που μπαίνει στο λιμάνι του Πειραιά. Μόνοι τους ή με μικρές παρέες με ένα μπουκάλι στο χέρι έχουν να περηφανεύονται ότι κάνουν το πιο αυθεντικά «Πειραιώτικο ρεβεγιόν». Και μπορεί να μην έχουν άδικο.
Στα χρόνια της ευμάρειας, μέσα της περασμένης δεκαετίας, θυμάμαι δημοτικούς συμβούλους να παραδέχονται ότι οι διάφορες γιορτές για την υποδοχή του χρόνου που οργάνωνε ο δήμος Πειραιά, συνήθως μπροστά στο Δημοτικό Θέατρο, ήταν κατά γενική ομολογία αποτυχημένες. Και ίσως μια εντυπωσιακή γιορτή – πάρτυ μπροστά στον «Πύργο» θα μπορούσε να δικαιώσει στον Πειραιά την προσπάθεια δημοτικών αρχών (όλης της χώρας τα τελευταία 20 – 25 χρόνια) να βγούν κι οι Έλληνες στον δρόμο για την αλλαγή του χρόνου, κατά τα βορειοευρωπαικά έθιμα. Μάλλον αποτυχημένη προσπάθεια. Εκείνη η ιδέα πάντως (όπως και πολλές άλλες) έμεινε στα αζήτητα – και με τα οικονομικά δεδομένα του δήμου Πειραιά σήμερα, μάλλον δεν θα υλοποιηθεί ποτέ.
Όμως αυτό που δεν μπόρεσε να γίνει οργανωμένα γίνεται «ανοργάνωτα», κι ίσως γι’ αυτό πιο αυθεντικά, κάθε χρόνο την παραμονή του νέου έτους σε μια γωνιά του Πειραιά. Στο Χατζηκυριάκειο. Λίγο πιο κάτω από το Ορφανοτροφείο Θηλέων που ιδρύθηκε το 1889 από τον Σμυρνιό ευεργέτη Ιωάννη Χατζηκυριακό και την σύζυγό του Μαριγώ, πάνω στην Ακτή Ξαβέρη βρίσκεται ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής. Η εκκλησία έχει ανακατασκευαστεί το 1954, αφού η προϋπάρχουσα είχε υποστεί εκτεταμένες ζημιές από τις εκρήξεις πυρομαχικών συμμαχικών πλοία, κατά τον γερμανικό βομβαρδισμό του 1941. Εκεί μάλιστα φυλάσσονται τα λείψανα του Αγίου Ελευθερίου και της Αγίας Μαρίνας. Η Ζωοδόχος Πηγή, όπως αναφέρεται στο Wikipedia, έχει θέα στο αντίγραφο του λιονταριού του Πειραιά που κατασκευάστηκε επί δημαρχίας Πειραιά Στέλιου Λογοθέτη αφού το αυθεντικό όπως είναι γνωστό έχει κλαπεί από τον Μοροζίνι και βρίσκεται στην Βενετία. Μπούρδες!
Το προαύλιο του ναού της Ζωοδόχου Πηγής, υπερυψωμένο όπως βρίσκεται επί της Μαρίας Χατζηκυριακού στην κατάληξη και διασταύρωση της με την ακτή Ξαβερίου έχει υπέροχη θέα σε όλο το λιμάνι και κυρίως την είσοδο του, αλλά και έξω απ’ αυτήν.
Εκεί λοιπόν κάθε χρόνο τέτοια μέρα όλη η γειτονιά, αλλά και λίγοι μυημένοι από τον ευρύτερο Πειραιά κατεβαίνουν λίγο πριν την αλλαγή του χρόνου. Στην Ελλάδα επίσης δεν συνηθίζουμε να πηγαίνουμε για κοινωνικούς λόγους στην εκκλησία, τα Χριστούγεννα ή την Πρωτοχρονιά, όπως για παράδειγμα γίνεται την Μεγάλη Παρασκευή ή το Μ. Σάββατο. Στο Χατζηκυριάκειο και συγκεκριμένα στην ενορία της Ζωοδόχου πηγής το έθιμο αντιστρέφεται. Χωρίς κάποια οργανωμένη κινητοποίηση, καθώς περνά η ώρα την παραμονή μετά τις 11 το βράδυ οικογένειες και παρέες συγκεντρώνονται στην εκκλησία. Η θέα από το μπαλκόνι – προαύλιο εντυπωσιακή. Οι πιο έμπειροι διακρίνουν τα «σινιάλα» των πλοίων, δύο – τρία κατά κανόνα, που το καθένα ακολουθεί μια ιδιαίτερη τακτική έξω από την είσοδο του λιμανιού για να κερδίσει εκείνο τον τιμητικό τίτλο του πλοίου που πρώτο μπήκε στο λιμάνι του Πειραιά. Δεν φτάνει μόνο να μπει πρώτο στον δίαυλο και να αποκτήσει προτεραιότητα έναντι των ανταγωνιστών του, αλλά και να πλεύσει με μια ορισμένη χαμηλή ταχύτητα ώστε να μπει στο λιμάνι όχι π.χ. στις 11.59, αλλά στις 12.01.
Η είσοδος του πλοίου, που έρχεται με την αλλαγή του χρόνου στεφανώνεται από πυροτεχνήματα που έρχονται από κάθε πλευρά του λιμανιού και με μια κάποια αντίληψη του χώρου αντιλαμβάνεσαι ότι έρχονται από την Δραπετσώνα ή πιο πίσω από το Κερατσίνι, από τη Νίκαια στο βάθος, από το κέντρο του Πειραιά σχεδόν πίσω σου, όπως βλέπεις τη θάλασσα και λίγο πιο δεξιά. Φυσικά, η είσοδος του πρώτου πλοίου της χρονιά αποκτά θριαμβευτική διάσταση με τα σφυρίγματα από την μπουρού όλων των πλοίων που βρίσκονται δεμένα και φωταγωγημένα στο λιμάνι. Μια «συναυλία» χαράς που δεν ξέρεις αν υποδέχεται το πρώτο πλοίο ή τον καινούργιο χρόνο. Μάλλον και τα δύο. Μια αυθεντική χαρά, η οποία είναι αυθεντική ακριβώς γιατί αφορά μια γειτονιά που αυθόρμητα την οργανώνει κάθε χρόνο τέτοια μέρα.
Καλή χρονιά!Αναγνώστης Κέντρος
Μέσα από μια σατυρική παράσταση
