Αξιοποίηση των τεχνολογικών εξελίξεων και των καινοτομιών, στο πλαίσιο της Γαλάζιας Οικονομίας
Ο τομέας της Αλιείας και της Υδατοκαλλιέργειας θεωρείται σημαντικός για την παγκόσμια, την ευρωπαϊκή και την εθνική οικονομία καθώς συμβάλλει στη διατήρηση της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής παράκτιων και νησιωτικών, παράκτιων παραμεθόριων ή μειονεκτικών περιοχών, στη διατροφική επάρκεια, με την εξασφάλιση ζωικών πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας, στην αξιοποίηση τοπικών πλουτοπαραγωγικών πόρων καθώς και στη δημιουργία σημαντικού αριθμού θέσεων εργασίας στις παράκτιες και νησιωτικές περιοχές, διευρύνοντας έτσι τις προοπτικές απασχόλησης και το φάσμα των δραστηριοτήτων σε αυτές.
Στη χώρα μας, η υδατοκαλλιέργεια - και κατά βάση η ιχθυοκαλλιέργεια - είναι ένας από τους βασικότερους κλάδους της πρωτογενούς ζωικής παραγωγής, ενώ ταυτόχρονα έχει αναγνωριστεί ως μια από τις κύριες δραστηριότητες που μπορούν να συμβάλλουν στην ανάκαμψη της οικονομίας και την ανάπτυξη, τα επόμενα χρόνια. Η θαλάσσια ιχθυοκαλλιέργεια στην Ελλάδα έχει εδραιωθεί ως ο ταχύτερα αναπτυσσόμενος κλάδος της πρωτογενούς παραγωγής της χώρας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα είναι η 1η χώρα παραγωγής ιχθυοκαλλιέργειας στην Ευρώπη, με μεγάλη διαφορά από τη 2η χώρα, που είναι η Ισπανία. Ο κλάδος παρουσιάζει έντονη εξωστρέφεια και θετική συμβολή στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας -αφού τα παραγόμενα προϊόντα είναι κατά κύριο λόγο εξαγώγιμα - και έχει εισπράξει υψηλό διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον. Η πορεία του κλάδου στη χώρα μας ανέδειξε μέχρι σήμερα επιχειρήσεις δυναμικές, με πρωταγωνιστικό ρόλο στην τοπική και Εθνική Οικονομία, οι οποίες τα τελευταία χρόνια προμηθεύουν την εγχώρια και κοινοτική αγορά με ιχθυηρά υψηλής ποιότητας, υγιεινά και ασφαλή. Εξ’ άλλου, λόγω του ότι τα τελευταία χρόνια οι εκφορτώσεις της συλλεκτικής αλιείας φαίνεται να μειώνονται εξ αιτίας πολλών παραγόντων, ενώ η ζήτηση για αλιευτικά προϊόντα αυξάνεται σε παγκόσμιο επίπεδο, γίνεται προφανές ότι το κενό που δημιουργείται στις αγορές καλείται να το καλύψει η υδατοκαλλιέργεια (Αργυρού 2021).
Η Ε.Ε., από το 2002, έχει εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις προκειμένου να εξασφαλίσει ένα βιώσιμο μέλλον για τον κλάδο της αλιείας, εγγυώμενη σταθερά εισοδήματα και θέσεις εργασίας για τους αλιείς, διασφαλίζοντας τον εφοδιασμό των καταναλωτών και διατηρώντας παράλληλα την εύθραυστη ισορροπία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Η εξάντληση των ιχθυοαποθεμάτων πολλών ειδών, οδήγησαν σε μέτρα για την προστασία και τη διατήρηση των αλιευτικών πόρων, τη βιώσιμη αξιοποίησή τους και τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του κλάδου. Στη χώρα μας, σημειώνεται ότι η ποσότητα (και η αξία) των αλιευμάτων καθώς και ο αριθμός των απασχολούμενων στην αλιεία, παρουσιάζει τάσεις μείωσης, λόγω των μέτρων της ευρωπαϊκής πολιτικής για την αλιεία.
Ιδιαίτερη σημασία για τον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, έχει η ανάπτυξη πρωτοβουλιών με τοπικό χαρακτήρα, για την ανάληψη δράσεων κοινού ενδιαφέροντος σε αγροτικές περιοχές και περιοχές αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, μέσα από ολοκληρωμένες αναπτυξιακές στρατηγικές, που υλοποιούνται με την εφαρμογή συμμετοχικών διαδικασιών με την εμπλοκή όλων των ενδιαφερόμενων μερών σε τοπικό επίπεδο: της κοινωνίας των πολιτών, των τοπικών οικονομικών και κοινωνικών φορέων. Με αυτό τον τρόπο, προωθείται ένα μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης, με σεβασμό στο θαλάσσιο περιβάλλον από το οποίο εξαρτάται ο τομέας, που ενθαρρύνει τόσο την κινητοποίηση των τοπικών επιχειρήσεων, όσο και την εφαρμογή καλών πρακτικών και την ανάπτυξη συνεργειών με άλλες οικονομικές δραστηριότητες, όπως ο θαλάσσιος τουρισμός. Ταυτόχρονα, με αυτό τον τρόπο, δίνεται και η ευκαιρία στις αλιευτικές κοινότητες για διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων τους και στήριξη του εισοδήματός τους (π.χ. αλιευτικός τουρισμός).
Οι τομείς που συνδέονται με το θαλάσσιο περιβάλλον προσφέρουν ευκαιρίες προώθησης της καινοτομίας, της αειφόρου ανάπτυξης και της απασχόλησης. Ο πρωτογενής τομέας έχει σημαντικά περιθώρια απορρόφησης της τεχνολογικής καινοτομίας και παρουσιάζει αρκετές δυνατότητες, μεταξύ των οποίων τα πλούσια υδατικά αποθέματα για την ανάπτυξη της αλιείας και των ιχθυοκαλλιεργειών.
Η Στρατηγική για τη Γαλάζια Ανάπτυξη συνιστά μια ολοκληρωμένη προσπάθεια σχεδιασμού παρεμβάσεων και δράσεων, με σκοπό την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη, μεταξύ άλλων, του τομέα της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών. Δίνεται μεγάλη βαρύτητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στην κοινωνικοοικονομική αξία της παραδοσιακής παράκτιας αλιείας και της αλιείας μικρής κλίμακας εντός της Ε.Ε., αναφορικά με την καινοτομία και τη διαφοροποίηση της παράκτιας αλιείας μικρής κλίμακας. Επιπρόσθετα, για τη βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου της υδατοκαλλιέργειας, η προηγμένη έρευνα και τεχνολογία μεταξύ άλλων, θα αποτελέσουν τη βάση για βιώσιμες και ανταγωνιστικές πρακτικές υδατοκαλλιέργειας. Η στρατηγική προσέγγιση στην έρευνα και στην καινοτομία θα προσφέρει τις επιστημονικές και τεχνολογικές βάσεις για την ανάδειξη κλάδων όπως πχ η υπεράκτια υδατοκαλλιέργεια, ενώ με τη μείωση των τεχνικών εμποδίων, αυτός θα καταστεί πιο ελκυστικός για τους επενδυτές (Αργυρού 2021).
Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της έρευνας και της καινοτομίας στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας του τομέα, σημαντική πρωτοβουλία του Δήμου Πειραιά είναι το Blue lab, που αποτελεί το Πρώτο Κέντρο προώθησης και υποστήριξης της επιχειρηματικής καινοτομίας αποκλειστικά για τη Γαλάζια Ανάπτυξη στην Ελλάδα, με αξιοσημείωτη συμβολή στην κινητοποίηση, εκπαίδευση και καθοδήγηση νέων επιστημόνων και εν δυνάμει επιχειρηματιών, να αξιοποιήσουν νέες τεχνολογίες, προϊόντα και υπηρεσίες και να γνωρίσουν τη σημασία της Γαλάζιας Οικονομίας, στην ελληνική και ευρωπαϊκή οικονομία.
Η κα Ιωάννα Αργυρού, Εμπειρογνώμονας στον τομέα της Αλιείας και της Υδατοκαλλιέργειας, Μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του Βlue lab, σχεδίασε και συντόνισε το Εργαστήριο Δικτύωσης για τον Αλιευτικό Τουρισμό στο πλαίσιο των υπηρεσιών του Blue lab, με συμμετέχοντες από τον επιχειρηματικό επιταχυντή και τα εργαστήρια του Blue lab αλλά και από το διαγωνισμό καινοτομίας Blue Growth Piraeus.
Οι ομιλητές κάλυψαν ένα ευρύ φάσμα, από τις τοπικές αρχές και την κεντρική διοίκηση, έως την ακαδημαϊκή κοινότητα, τους ερευνητές καθώς και τους ίδιους τους αλιείς, που μοιράστηκαν τις εμπειρίες τους. Συζητήθηκε το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, οι δράσεις για την ενίσχυση του Αλιευτικού Τουρισμού και τα προγράμματα και τις προσπάθειες που λαμβάνουν χώρα για την οργάνωση και υποστήριξη αυτής της εναλλακτικής μορφής τουρισμού, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Κοινό συμπέρασμα αποτέλεσε ότι ο Αλιευτικός Τουρισμός στη χώρα μας μπορεί και πρέπει να αποτελέσει σημαντικό τουριστικό προϊόν.
Το Blue Lab συνεχίζει τις αξιόλογες δράσεις δικτύωσης, δρομολογώντας συνεχώς workshop σε θεματικές ενότητες που αφορούν τη Γαλάζια Ανάπτυξη και Οικονομία.
Η αξιοποίηση των τεχνολογικών εξελίξεων και των καινοτομιών, στο πλαίσιο της Γαλάζιας Οικονομίας, συνεκτιμώντας τις αρχές της κυκλικής οικονομίας και της μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, οδηγούν στην τόνωση της ανταγωνιστικότητας και τη βελτίωση της περιβαλλοντικής επίδοσης του τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, ενώ ταυτόχρονα ενθαρρύνει την κοινωνική αποδοχή των δραστηριοτήτων τους
